سرعت رشد اقتصادی کشور بیشتر شد

به گزارش “ایران اقتصادی”، تازه‌ترین گزارش‌های بانک مرکزی از وضعیت اقتصاد کلان کشور سیگنال‌های مثبتی را نشان می‌دهد. بر اساس محاسبات مقدماتی، تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه (و به قیمت‌های ثابت سال 1395) در سه ماهه دوم سال 1401 به رقم 4154.8 هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به سه ماهه دوم نیمه نخست سال گذشته، رشد 3.6 درصدی را نشان می‌دهد.

همچنین رشد اقتصادی بدون نفت طی دوره مذکور معادل 3.1 درصد بود. این ارقام نشان می‌دهد سرعت رشد اقتصاد کشور در تابستان نسبت به بهار بیشتر شده چراکه این ارقام در بهار سال‌جاری به ترتیب معادل ۲.۳ و ۲.۲ درصد گزارش شده بود.

از همین رو افزایش نرخ رشد تابستان، بهبود وضعیت اقتصادی در این فصل را نشان می‌دهد. همچنین رشد اقتصادی کشور در مجموع شش ماهه نخست سال‌جاری با احتساب نفت معادل ۳ درصد و بدون نفت معادل ۲.۷ درصد بوده است.

بررسی عملکرد رشد اقتصادی بر حسب فعالیت‌های عمده اقتصادی نشان می‌دهد، رشد عملکرد تولید ناخالص داخلی در سه ماهه دوم سال 1401 حاصل تحقق رشد مثبت ارزش افزوده تمام گروه‌های «کشاورزی»، «نفت و گاز»، «صنایع و معادن» و «خدمات» به ترتیب معادل 0.8، 10.4، 6.9 و 2.4 درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل از آن است. به لحاظ وضعیت سرمایه‌گذاری نیز در سه ماهه دوم سال 1401 «تشکیل سرمایه ثابت ناخالص» از نرخ‌ رشد 7.3 درصدی نسبت به دوره مشابه سال قبل برخوردار شد که این میزان رشد حاصل عملکرد رشد مثبت تشکیل سرمایه در هر سه بخش «ماشین آلات»، «ساختمان» و «سایر تشکیل سرمایه» به ترتیب معادل 13.6، 3.9 و 0.8 درصد بوده است.

گزارش جدید بانک مرکزی نشان می‌دهد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص (تغییرات میزان سرمایه‌گذاری در اقتصاد) که در بیشتر سال‌های دولت گذشته ارقام منفی را تجربه کرده بود، در تابستان امسال رشد چشمگیر ۷.۳ درصد داشته است.

نوید آینده‌ای روشن از تداوم رشد اقتصادی و بهبود درآمد سرانه

بر اساس این گزارش، تشکیل سرمایه ثابت پس از افت ۰.۲ درصدی در بهار، با رشد ۷.۳ درصدی در تابستان توانست افت اندک ابتدایی را جبران و در مجموع شش ماهه نخست، رشد ۳.۹ درصدی را ثبت کند.

در فصل تابستان تمام اجزای سرمایه‌گذاری رو به رشد بوده‌اند. با در نظر گرفتن رشد تمام اجزای تشکیل سرمایه در سه ماهه تابستان امسال، نرخ رشد تشکیل سرمایه طی شش ماهه نخست در بخش ماشین‌آلات، ساختمان و سایر بخش‌ها به ترتیب ۱۵، منفی ۱.۹ و منفی ۳.۶ درصد شد که در مجموع کل تشکیل سرمایه ثابت در شش ماهه نخست را به ۳.۹ درصد رساند.

مثبت شدن نرخ تشکیل سرمایه شش ماهه نخست سال‌جاری، یکی از مهم‌ترین و البته امیدوارکننده‌ترین بخش‌های گزارش جدید بانک مرکزی است.نرخ رشد منفی تشکیل سرمایه در سال‌های اخیر، ظرفیت رشد اقتصادی را تا حدود زیادی از بین برده بود.

از همین رو یکی از الزامات جدی بازگشت کشور به مسیر رشد اقتصادی، سرمایه‌گذاری کلان بخش خصوصی و دولتی برای جبران سرمایه‌های مستهلک شده در سال‌های اخیر و بازیابی توان تولید کشور برای رشد درآمد سرانه و غلبه بر فقر گسترده به‌جا مانده از دولت قبل است.

در این شرایط، تشکیل سرمایه به‌عنوان جزء حیاتی در گزارش‌های رشد اقتصادی مطرح است به طوری که رشد آن، نوید آینده‌ای روشن از تداوم رشد اقتصادی، بهبود درآمد سرانه و کاهش تدریجی شدت و گسترده فقر در کشور را می‌دهد.

یکی از چالش‌های اقتصاد ایران در دوران هشت ساله دولت‌های یازدهم و دوازدهم، کاهش سرمایه‌گذاری در اقتصاد بود. دولت گذشته عمدتاً بر جذب سرمایه‌گذاری خارجی تأکید داشت، اما حتی برای جذب سرمایه‌گذار خارجی قوانین و فرایندهای صدور مجوز تسهیل نشد.

طبق آمارهای بانک مرکزی، در مجموع در دوره هشت ساله دولت گذشته، میزان سرمایه‌گذاری در اقتصاد ایران به قیمت‌های ثابت، ۳۰.۶ درصد کاهش یافته است.

رشد 6.6 درصدی شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی

از سوی دیگر گزارش بانک مرکزی حاکی از رشد 6.6 درصدی شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی کشور در شش ‌ماهه نخست سال‌جاری است.

شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی که در فصل بهار سال 1401 افزایش 3 درصدی نسبت به فصل بهار سال قبل را به ثبت رسانده بود، در فصل تابستان سال‌جاری نیز با افزایش 10.2 درصدی نسبت به فصل مشابه سال قبل همراه شد.

بر این اساس شاخص تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی در شش‌ماهه نخست سال 1401 از رشد 6.6 درصدی نسبت به نیمه نخست سال 1400 برخوردار شد.

با توجه به اینکه قریب به 70 درصد از ارزش‌افزوده بخش صنعت به عملکرد تولید کارگاه‌های بزرگ صنعتی اختصاص دارد، رشد محقق‌ شده شاخص تولید کارگاه‌های مزبور در دوره مورد گزارش نقش مهمی در رشد 5.8 درصدی ارزش‌افزوده بخش صنعت و به نوبه خود بر عملکرد 3 درصدی رشد اقتصادی در شش‌ماهه اول سال 1401 داشته است.

بررسی عملکرد رشد شاخص مزبور به تفکیک رشته فعالیت‌های صنعتی نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال 1401، شاخص تولید 21 گروه صنعتی از مجموع 24 گروه صنعتی (با سهم 86.5 درصدی از شاخص کل) از افزایش عملکرد نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند؛ از مهم‌ترین رشته فعالیت‌های صنعتی که بیشترین سهم را در رشد محقق شده شاخص مزبور در شش‌ماهه اول سال‌جاری داشته‌اند می‌توان به «صنایع تولید فلزات اساسی»، «صـنایع ‌تولید وسایل نقلیه موتوری، تریلر و نیم‌تریلر» و «صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی» اشاره کرد که در نیمه نخست سال 1401 به ترتیب از افزایش تولید 13.4، 20.8 و 3.9 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل برخوردار بوده‌اند.