به گزارش “ایران اقتصادی”، آمارها نشان می‌دهند طی ۲۰ سال اخیر تقاضا برای خرید گل‌های زینتی در سطح جهان رو به افزایش است. این روند در داخل کشور هم روند رو به رشدی را به خود گرفته است به طوریکه پرورش گل و گیاه نسبت به 40 سال قبل گسترش قابل قبولی داشته و از هزار واحد تولیدی اکنون به 15 هزار واحد رسیده است.
در گذشته شهر محلات قطب تولیدکننده گل و بنیانگذار آن محسوب می شد، اما اکنون شهرهای مهم دیگری به محلات اضافه شده است.
استان تهران یکی از بزرگترین شهرها با 3200 واحد تولیدی در پرورش شاخه بریده و گیاهان فصلی گلدار، استان مازندران با پرورش گیاهان آپارتمانی و گیاهان مختص فضای سبز، شهر محلات در پرورش گیاهان گلدار و شاخه بریده و استان های اصفهان، کرمان، خراسان و آذربایجان شرقی در رتبه های بعدی قرار گرفته اند.
ایران در جهان مقام هفدهم تولید گل و گیاه را دارد ولی در صادرات آن در مقام ۱۰۷ قرار گرفته است. سالانه 3 میلیارد شاخه گل و گیاه در کشور تولید می‌شود که از این میان فقط 300 میلیون آن صادر می‌شود. 50 درصد از گل های تولید شده در داخل فروخته شده و 20 درصد هم به دور ریخته می شود.
با توجه به وضعیت کرونا، تولید گل و گیاهان زینتی (گلخانه‌ای و فضای باز) در سال ۱۴۰۰ با روند افزایش به ۴۵۳۲ میلیون عدد رسیده است. براساس آمار رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران در ده ماهه سال گذشته میزان صادرات گل و گیاهان زینتی برابر با ۶۹۴۷.۳ تن به ارزش ۱۳۸۸۰.۴ هزار دلار بوده که در مقایسه با مدت مشابه کاهش ۲۸.۸ درصدی در وزن و ۳۶ درصدی در ارزش داشته است.
غلامحسین سلطان محمدی رئیس اتحادیه گل و گیاه تهران که از فعالان قدیمی در تولید و پرورش گل و گیاه است، در گفت و گو با روزنامه «ایران» با اشاره به وضعیت تولید گل و گیاه زینتی در کشور گفت: وضعیت تولید در سال 1401 نسبت به سال قبل به علت تضعیف کرونا بیشتر شد، اما در سال های 1399 و 1400 با توجه به شیوع بالای کرونا و کاهش میزان استفاده از گل، تولیدکنندگان گل شاخه بریده به سمت تولید گیاهان تزئینی و ماندگار رفتند.
به همین علت افزایش تولید در سال 1401 باعث کاهش 50 درصدی قیمت گل ها و گیاهان آپارتمانی شده است و اکنون شرایط به گونه ای است که تولیدکنندگان هم از وضعیت فروش متضرر نمی شوند.
وی ادامه داد: گل های شاخه بریده در سال گذشته قیمت های بالاتری داشتند ولی امسال به علت افزایش تولید قیمت آن کاهش داشته است.
به عنوان مثال رز هلندی سال قبل در همین زمان در عمده فروشی 25 هزار تومان قیمت داشت ولی اکنون به حدود 20 هزار تومان رسیده است. گل داودی هم در سال قبل دسته ای 30 هزار تومان و حالا به 10 هزار تومان رسیده است.
سلطان محمدی با بیان اینکه رز، گلی جهانی است و در همه دنیا شاخص محسوب می شود، افزود: تولید گل رز در هوای سرد کاهش می یابد و همین مساله باعث می شود قیمت آن بالا برود. ما تلاش می کنیم در ماه های پیش رو قیمت گل رز رشد زیادی نداشته باشد.
وی به ضرورت ایجاد گلخانه های صنعتی و نیمه صنعتی اشاره کرد و افزود: گلخانه هایی که گل های رز، آنتریوم و گیاهان صادراتی تولید می کنند باید مدرن و صنعتی باشند تا بتوانند تولید انبوه کنند. به همین منظور باید گلخانه های سنتی جمع آوری شوند که تولید در حجم گسترده امکانپذیر باشد. با ایجاد گلخانه های صنعتی گل های با کیفیت تولید می شود و هزینه های تولید هم پایین می آید.
در همه کشورهای دنیا تقویم کشت برای تولید گل وجود دارد مانند اینکه برای کدام کشور چه نوع گلی باید تولید شود اما چنین تقویمی در ایران وجود ندارد.
رئیس اتحادیه گل و گیاه تهران اضافه کرد: مصرف سرانه گل و گیاه به ازای هر ایرانی 20 شاخه و در دنیا 150 تا 250 شاخه است. باید برای کاهش قیمت گل تولید انبوه داشته باشیم. قیمت گل در ایران در 10 ماه سال کمتر از قیمت های جهانی است اما در ماه های دی و بهمن بالا می رود و در اسفندماه دچار رکود شده و مجددا در روزهای پایانی سال گران می شود.
سلطان محمدی گرانی گل را یکی از دلایل قاچاق گل به کشور عنوان کرد و گفت: تاکنون هیچ مجوزی برای واردات گل شاخه بریده به کشور داده نشده است و اگر هر گلی هم به کشور وارد شده به شکل قاچاق بوده است.
در مقطعی که گل رز به علت گرانی در داخل شاخه ای 40 هزار تومان فروخته می شود، از کشورهای هند، ترکیه یا اروپایی با قیمت 10 هزار تومان خریداری شده و به کشور وارد می شود.
عده ای که گل های قاچاق را به کشور وارد می کنند آنها را در قرنطینه نگهداری نمی کنند در حالی که گل می تواند با خود بیماری را وارد کشور کند.
وی با اشاره به اینکه اکنون صادرات گل به عراق، روسیه، آذربایجان، اوکراین و اروپای شرقی انجام می پذیرد، گفت: روند صادرات در 6 ماهه دوم سال به علت سردی هوا و امکان ماندگاری بیشتر گل بالا می رود.
در هنگام زمستان گل از طریق ماشین های یخچال دار به طور زمینی حمل می شود زیرا ما در کشور هواپیمای حمل گل نداریم. بعضا برای صادرات از طریق هوایی از طریق هواپیماهای مسافربری این کار انجام می پذیرد.
وی در پایان تاکید کرد: برای تولید گل و گیاه صادراتی باید آن را یک صنعت در نظر گرفت و خواسته های شرکت های هدف را ارزیابی کرد.
دشواری‌های صادرات گل و گیاه
انواع درخت، بوته، درختچه‌های دارای میوه خوراکی، انواع نباتات، غنچه گل، گل خشک، گل سرخ وسایر گل‌های زینتی محصولات صادراتی کشور هستند.
ایران با توجه به داشتن اقلیم مناسب برای کاشت انواع گل و گیاه در داخل، اما سهم قابل قبولی در تولید و صادرات انواع گل ها و گیاهان تزئینی ندارد زیرا بسترهای مناسب برای صادرات فراهم نیست.
صادرات ما در این بخش بیشتر شامل گیاهان گلدانی، درخت و درختچه های تزئینی می شود و سهم شاخه های گل بریده شده کم است. برای تولید شاخه های گل بریده باید تولید در سطح انبوه و به طور یکدست انجام بگیرد و بازه های زمانی مشخصی هم برای تولید در نظر گرفته شود.
این امر مستلزم تولید گل در گلخانه های صنعتی و وسیع است درحالیکه عموما تولید گل و گیاه در کشور در واحدهای کوچک انجام می پذیرد و همین موضوع امکان صادرات در این بخش را کاهش داده است.
از مهمترین دشواری‌های صادرات در بخش گل و گیاه را باید به عواملی مانند گرانی نرخ کرایه حمل هوایی، مشکلات حمل زمینی از محل کشت، پایانه، مشکلات مربوط به تنظیم زمان‌بندی تولید و حمل و در نتیجه عدم تحقیق به موقع محصول متناسب با نیاز مشتری و همچنین ورود انفرادی صادر کنندگان ایرانی به بازارهای جهانی و عدم شناخت از بازارهای هدف صادراتی نسبت داد.
عدم وجود سیستم حمل و نقل هوایی برای صادرات گل یکی از مهمترین چالش ها در این بخش است به طوریکه بعضا از هواپیمای مسافربری در صورت خالی بودن فضا استفاده می شود.
به طور کی ارسال گل از محل تولید تا مصرف کننده نهایی مسیری نسبتا طولانی و پیچیده است؛ زیرا ارسال گل‌های بریده شده ظرافت‌های خاص خود را دارد که هنوز در کشور ما مورد غفلت قرار گرفته است.
تمام حقوق برای «ایران‌اقتصادی» محفوظ بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است