به گزارش “ایران اقتصادی“، بازارسازی و پالایشگاهداری برون مرزی، بازاریابی و شناسایی مشتریان جدید و افزایش تقاضای مشتریان سابق 3 عامل افزایش صادرات نفت ایران است. حدود 50 ماه از زمان خروج امریکا از برجام و دوران تحریم نفت ایران میگذرد.
در این مدت، فروش نفت خام و میعانات گازی اگرچه صفر نشد، ولی در برخی دورهها از جمله سال 1399 به ارقامی کمتر از 100 هزار بشکه در روز نیز سقوط کرد. با آغاز دولت سیزدهم اما شرایط تغییر کرد و میزان فروش نفت به واسطه بازارسازی و بازاریابی 40 درصد بیشتر شد. حالا شنیده میشود که میزان صادرات در ماه گذشته به بالاترین رقم طی چند سال اخیر رسیده است.
یک منبع آگاه در وزارت نفت به «ایران» میگوید: «در ماه اکتبر 2022 صادرات نفت کشور به بالاترین رقم 50 ماه اخیر رسید. بعد از تحریمهای امریکا سابقه نداشته که این حجم از نفت ایران در یک ماه به فروش برسد، آن هم در شرایطی که در این ماه فشارهای تحریمی امریکا در شدیدترین حد خود قرار دارد.»
این مقام آگاه که تمایلی به ذکر نام خود در این گزارش نداشت، در خصوص علت افزایش صادرات نفت در اوج تاریخی تحریمهای غرب علیه ایران، عنوان میکند: «بازارهای جدیدی در این ماه به بازار نفت ایران اضافه شد که در افزایش فروش بیتأثیر نبود. در همین حال تقاضای مشتریان نیز در این ماه برای ذخیرهسازی بیشتر شد.»
او با اشاره به اینکه صادرات نفت در ماه گذشته بیش از 40 درصد نسبت به ماه پایانی دولت دوازدهم بوده، ادامه میدهد: «در خصوص دریافت پول نفت، نیز شرایط مانند ماههای گذشته است. با وجود تحریمهای بانکی اما پول فروش نفت توسط بانک مرکزی دریافت میشود و فروش نسیه نداریم.»
در روزهای اخیر درباره وضعیت فروش نفت کشور، وزیر نفت نیز در توضیحی برای سخنگوی دولت نوشت: «صادرات نفت ایران در ماه پیش رکورد چند سال اخیر را شکست.» معاون اول رئیسجمهوری نیز از فروش قابل قبول نفت کشور خبر داد و عنوان کرد که «جابهجایی پول به نحو مطلوب انجام میشود.»
تحریمها اثر نکرد
در حالی که چند ماهی است برای تشدید تحریمهای نفتی ایران، امریکا از هیچ اقدامی صرفنظر نکرده و حتی در آبها به نفتکشهای ایران حملات متعددی صورت گرفته، وزیر نفت میگوید: «صادرات نفت خام ایران بدون هیچ مشکلی به بازارهای هدف در حال انجام است.»
جواد اوجی در گفتوگویی که مهرماه امسال و همزمان با افزایش صادرات نفت ایران به بالاترین رقم 4 سال اخیر انجام داد، عنوان کرد: «خوشبختانه با شناسایی بازارها و مشتریان جدید و فرایندهای تازه صادراتی توانستهایم بازارهای خوبی پیدا کنیم و هیچگونه توقفی در صادرات نفت خام ایجاد نشده است.»
وزیر نفت با اشاره به اینکه ایالات متحده امریکا بارها بر اثر نداشتن تحریم در فروش نفت ایران اعتراف کرده است، گفت: «با راهکارهای جدیدی که همکاران بنده در امور بینالملل شرکت ملی نفت ایران ارائه کردهاند، توانستهایم بازارهای خوب و جذابی را برای نفت خام، میعانات گازی، فرآوردههای نفتی و محصولات پتروشیمی ایران بهدست بیاوریم.»
از این رو، کارشناسان میگویند که ایران دیگر راه خنثیسازی تحریمهای نفتی را پیدا کرده است. از جمله ممدوح سلامه اقتصاددان بینالمللی نفت و استاد اقتصاد انرژی دانشگاه تجارت ESCP اروپا در لندن که به «ایران» میگوید: «ایران هنر کاهش اثرات نامطلوب تحریمها و خنثیسازی آنها را به کمال رسانده است.
میزان صادرات نفت ایران در شرایط کنونی محرمانه است اما شنیده میشود که ایران حدود 1.2 تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز نفت صادر میکند که دو سوم آن بر خلاف تحریمهای امریکا به کشور چین میرود.»در همین حال، آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران با اشاره به موفقیت دولت در زمینه دیپلماسی انرژی میگوید: «رفتارهای امریکا و رژیم صهیونیستی با ایران به همان شکل گذشته است، از این رو دلیل دیگری جز عملکرد و نگاه دولت نمیتواند عامل افزایش صادرات نفت و میعانات گازی به بیش از یک میلیون بشکه در روز باشد.»
صادرات نفت چگونه افزایش یافت؟
مسئولان کشور میگویند که در ابتدای دولت سیزدهم فروش نفت و درآمد نفتی به حداقل خود رسیده بود؛ اما دولت سیزدهم توانست هم نفت بفروشد و هم منابع آن را در اختیار بگیرد. اما چگونه؟ بررسیها نشان میدهد که یکی از راهکارها، بازارسازی نفت بوده است.
ایران در ماههای اخیر پالایشگاهداری فراسرزمینی را در بیش از 6 کشور دنبال کرده که علاوه بر تحقق این آرزوی دیرینه و ایجاد همبستگی اقتصادی و سیاسی میان کشورها، افزایش صادرات نفت را نیز به همراه داشته است. از جمله راهاندازی نخستین پالایشگاه فراسرزمینی به نام الپالیتو در ونزوئلا که پالایش روزانه ۱۰۰ هزار بشکه نفت خام میدانهای کشور در این پالایشگاه را طی دو ماه گذشته به دنبال داشته است.
موضوع دیگر افزایش تعاملات با خریداران نفت خام بویژه خریداران سنتی بوده است، به طوری که در یک سال اخیر کشور چین، بزرگترین خریدار نفت ایران، علاوه بر افزایش واردات، حتی 3 بار بهطور رسمی خرید نفت ایران را اعلام کرد. در حالی که در شرایط تحریم و با وجود تحریمهای ثانویه علیه خریداران، نفت ایران در بازار خاکستری و به شکل محرمانه صادر میشود.
سومین عامل افزایش صادرات نفت ایران، بازاریابی گسترده مجموعه وزارت نفت و شرکت ملی نفت و همینطور استفاده از تمام ظرفیتها در این مسیر بود، بهطوری که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از افزایش تعداد مشتریان در این مدت و تغییر میزان فروش نفت از همان روزهای نخست شروع به کار دولت سیزدهم خبر میدهد.
در نهایت با افزایش فروش نفت کشور، میزان درآمدزایی نفتی نیز در 8 ماه نخست امسال بیشتر از مدت مشابه سال گذشته بوده است. هنوز آمارهای رسمی منتشر نشده اما فقط در 5 ماه نخست امسال، وصول درآمدهای نفتی ۷۰۰ درصد افزایش یافته و منابع فروش نفت و فرآوردههای نفتی به ۱۱۴ هزار میلیارد تومان رسیده است.
این آمار نشان میدهد دولت کنونی توانسته هم نفت بیشتری نسبت به دولت قبل صادر کند، هم اینکه پول فروش آن به کشور بازگردد که بهمعنای موفقیت کشور در دور زدن تحریمهای نفتی است.