به گزارش “ایران اقتصادی“، توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشورهای منطقه، سیاست اقتصادی دولت است. گسترش تجارت نیازمند توسعه زیرساخت‌ها است و در حال حاضر مهم‌ترین کریدور ارتباطی با همسایگان، منطقه و جهان، کریدور حمل‌ونقل بین‌المللی شمال – جنوب است.
با توجه به اینکه ایران یکی از کشورهای محوری این کریدور است، برای رشد تجارت و ترانزیت، تکمیل کریدور شمال- جنوب در دستور کار قرار گرفته است. از سوی دیگر کشورهای حاشیه خزر، کشورهای آسیای میانه، اعضای CIS و اعضای پیمان شانگهای و اتحادیه اوراسیا، درصدد انتقال کالاهای عبوری خود از مسیر شمال-جنوب هستند.
بیشترین سهم ترانزیت کالا از کریدور شمال – جنوب در حال حاضر متعلق به روسیه است، از این‌رو این کشور مشارکت در طرح‌های توسعه و تکمیل کریدور شمال به جنوب در ایران را مدنظر دارد. دستورات لازم رؤسای‌جمهور دو کشور برای تکمیل کریدور شمال- جنوب نیز در این خصوص داده شده است.
شهریار افندی‌زاده معاون حمل‌ونقل وزیر راه‌وشهرسازی در گفت‌و‌گو با «ایران» از چند طرح مشارکتی با روسیه برای تکمیل زیرساخت‌های کریدور شمال- جنوب خبر داد.
هفته گذشته شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه برگزار شد. با توجه به همکاری‌های دو کشور در پروژه تکمیل کریدور شمال- جنوب، تصمیم جدیدی در نحوه مشارکت روسیه در طرح‌های زیرساختی اتخاذ شد؟
مهم‌ترین محور بحث‌های مربوط به همکاری دو کشور در بخش حمل‌ونقل که در شانزدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی مطرح شد، تکمیل کریدور شمال-جنوب در بخش ریلی بود که راه‌آهن رشت-آستارا از آن جمله است. با توجه به اینکه مقامات دو کشور بر تکمیل این پروژه تأکید دارند، در دو ماه گذشته هیأتی از روسیه برای بازدید و تعیین نحوه مشارکت روسیه در راه‌آهن رشت- آستارا به ایران آمد.
در نشست مشترک اخیر کمیسیون اقتصادی نیز این موضوع را پیگیری کرد و قرار شد دولت روسیه وضعیت مشارکت در این پروژه را مطرح کند. همچنین مسائل فنی هم مورد بحث بود. بر این اساس راه‌آهن 162 کیلومتری رشت تا آستارا بر پایه عرض 1435 میلیمتر مورد تأیید قرار گرفت تا با شبکه ریلی ایران همخوانی داشته باشد.
تملک اراضی برای ساخت راه‌آهن بر عهده ایران است که این تملک به صورت قطعه به قطعه انجام می‌گیرد. قرار است روسیه تا پایان سال میلادی جاری نظر نهایی خود را در خصوص نحوه سرمایه‌گذاری در راه‌آهن رشت -آستارا ارائه کند که این سرمایه‌گذاری به صورت مشارکتی یا BOT خواهد بود.
با توجه به تفاوت مربوط به موضوعات فنی در ریل ایران و روسیه، برای انتقال بار از ریل روسیه به ریل ایران چه برنامه‌ای دارید؟
این موضوع مهم است و برای حل آن ترمینالی در مرز ایران و آذربایجان در حال ساخت است که در این ترمینال بار روسیه از ریل 1520 میلیمتری به ریل 1435 میلیمتری ایران منتقل می‌شود. در واقع در این ترمینال تغییر «بوژی» صورت می‌گیرد. مرکز لجستیک قوی با همکاری ایران، روسیه و آذربایجان در منطقه آستارا ساخته می‌شود که فعلاً با مشارکت روسیه است و آذربایجان نیز در آینده به آن ملحق می‌شود.
در خصوص محور ریلی رشت-آستارا، نوع بهره‌برداری و فعالیت اپراتوری، به نحوه مشارکت روسیه در ساخت بستگی دارد. در بیانیه نشست سه‌جانبه ایران، روسیه و آذربایجان که اخیراً در ایران برگزار شد، ترانزیت 15 میلیون تن بار روسیه از کریدور شمال- جنوب مورد توافق قرار گرفت. برای دستیابی به ترانزیت 15 میلیون تن کالا، ایجاد مراکز لجستیک، تکمیل خطوط و تأمین ناوگان مورد توجه است.
در زمینه تأمین ناوگان با روسیه توافقی شده است؟
در خصوص تأمین ناوگان قرار شد روسیه شرکت‌هایی را به ما معرفی کند تا ظرفیت تأمین لکوموتیو و واگن را افزایش دهیم.
در حال حاضر مشکلی که در ترانزیت جاده‌ای ایجاد شده توقف طولانی کامیون‌ها در داغستان است. برای حل این مسأله با روسیه مذاکره داشتید؟
بله. به خاطر موانعی که روسیه و آذربایجان ایجاد کرده‌اند، زمان توقف کامیون‌های باری ما در داغستان افزایش یافته است. زمان و هزینه حمل جاده‌ای در مرز داغستان به خاطر زمان توقف افزایش یافته است که در اجلاس مشترک اخیر اقتصادی این مشکل را مطرح کردیم و قرار شد موانع برطرف شود.
همچنین برای رشد ترانزیت، صدور ویزای کثیرالمدت برای رانندگان کامیون در دستور کار است که در صورت اجرا، برای حمل جاده‌ای وضعیت مناسبی ایجاد می‌شود. با توجه به اینکه کریدور شمال -جنوب انواع شقوق حمل‌ونقل را شامل می‌شود در خصوص حمل‌ونقل ترکیبی و توسعه آن با روسیه مذاکراتی داشتیم تا باری که از طریق دریا به بنادر ایران می‌رسد از آنجا از طریق جاده یا ریل منتقل شود.
همچنین بحث دیگر ما در مذاکرات اخیر با روسیه سرمایه‌گذاری در بنادر، در بخش‌های ریلی، جاده‌ای و هوایی بود. گسترش پروازهای دو کشور در دستور کار قرار دارد. اگر می‌خواهیم به هدف ترانزیت 15 میلیون تن کالاهای روسی تا سال 2030 برسیم، باید توسعه همه‌جانبه حمل‌ونقل بخصوص حمل‌ونقل ترکیبی را در دستور کار قرار دهیم.
همچنین توافق شد پروژه‌های مشترک در زمینه کشتی‌سازی، اتومبیل‌سازی و هواپیماسازی داشته باشیم و شرکت‌های مشترک ایرانی و روسی تشکیل شوند تا بتوانند در خصوص ارسال قطعات لازم با هم همکاری داشته باشند. در کنار آن، برطرف کردن موانع ترانزیت و توسعه ناوگان نیز پیش می‌رود.
در همین راستا سیستم‌های الکترونیکی برای حمل کالا و عبور از مرزها در گمرکات نصب می‌شود. تمام این موارد برای دستیابی به اهداف ترانزیت تا سال 2030 است. علاوه بر آن، محورهای دیگر مانند روسیه- قزاقستان-ازبکستان- ایران فعال شده و حمل ریلی به این محور افزوده شده است.
علاوه بر راه‌آهن رشت-آستارا بحث سرمایه‌گذاری روسیه برای برقی‌سازی محور ریلی گرمسار- اینچه‌برون نیز مطرح شده است. مشارکت روسیه در این پروژه به چه صورتی خواهد بود؟
برای برقی‌سازی ریل گرمسار- اینچه‌برون تفاهمنامه پرداخت یک میلیارد یورو وام از سوی روسیه میان سازمان سرمایه‌گذاری ایران و وزارت اقتصاد روسیه امضا شده است. تا پایان سال جاری میلادی تمام اسناد مربوط به پرداخت وام روسیه تکمیل می‌شود.
از ابتدای سال 2023 با مشارکت شرکت کاسپین سرویس روسیه و شرکت راه‌آهن ایران، ساخت پروژه ریل برقی گرمسار -اینچه‌برون شروع می‌شود و ساخت آن 5 ساله خواهد بود. مقامات دو کشور تأکید کردند با راه‌اندازی کامل محور شمال- جنوب روسیه، ظرفیت همکاری‌های دو کشور تا ۱۰ سال آینده افزایش پیدا خواهد کرد.
تمام حقوق برای «ایران‌اقتصادی» محفوظ بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است