به گزارش “ایران اقتصادی“، یکی از شاخص‌های تأثیرگذار در بازار ارز، رخدادهای بین‌المللی و اخبار مذاکرات هسته‌ای و برجامی است. در دولت قبل این بازار گوش به زنگ کوچک‌ترین واکنش‌ها درباره مذاکرات برجامی و تحریم‌ها بود و اگر خبر منفی از روند مذاکرات یا اعمال تحریم‌های جدید منتشر می‌شد، بلافاصله قیمت‌ها صعودی می‌شد و صف‌های خرید شکل می‌گرفت و بالعکس با مخابره خبر مثبت از مذاکرات، شاهد افت قیمت‌ها و صف فروش در مقابل صرافی‌ها بودیم و تأثیر‌پذیری بازار از اخبار و تحریم‌ها بیشتر بود و با نوسان بسیار زیادی مواجه می‌شدیم.
افت‌وخیزهای شدید در بازار ارز برای دلالان سودهای کلان و برای افراد عادی که اطلاعی از وضعیت بازار نداشتند، ضررهای جبران‌ناپذیری به دنبال داشت و بازار در بیشتر مواقع در حین مذاکرات برجام، تلاطم زیادی را تجربه می‌کرد.
یکی از مصداق‌های این نوسانات، خروج امریکا از برجام در اردیبهشت‌ماه سال ۹۷ بود که در فاصله بین فروردین تا شهریورماه آن سال، نرخ ارز از چهار هزار تومان به ۱۰ هزار تومان و از شهریور تا مهرماه همان سال تا ۱۵ هزار تومان هم رسید؛ حتی در نیمه نخست سال ۹۷ و با اعمال تحریم‌ها در مواقعی نرخ دلار به‌عنوان شاخص بازار حتی به عدد ۲۰ هزار تومان هم رسید.
بازار ارز در سال‌های ۹۸ و ۹۹ نیز دارای ثبات نبود؛ مثلاً در سال ۹۹ با روند مذاکرات برجام و اعمال تحریم‌ها حتی به نرخ ۳۲ هزار تومان هم رسید. شوک‌های قیمتی از این دست ادامه داشت و اگرچه در مدت کوتاه و معمولاً در عرض دو تا سه روز کنترل می‌شد اما دوباره فنر قیمت از کنترل خارج شده و سیر صعودی در پیش می‌گرفت. در دولت قبل یک سال پس از خروج امریکا از برجام قیمت دلار افزایش ۱۶۲ درصدی و یک سال پس از گرانی بنزین نیز افزایش ۱۳۴ درصدی داشت.
با روی کار آمدن دولت سیزدهم و عزم بانک مرکزی برای کنترل تورم و نوسانات بازار ارز همچون راه‌اندازی بازار توافقی ارز و تسهیل عرضه ارز صادرکنندگان به متقاضیان، انجام معاملات در سایت متشکل ارزی، رونمایی از درگاه یکپارچه اعلام نرخ ارز و اعلام میزان دادوستدهای انجام شده در بازار ارز، موجب شفافیت و عمق‌بخشی به بازار ارز شده و دیگر تکانه‌هایی همچون انتظارات تورمی و اخبار مذاکرات یا اعمال تحریم‌های جدید تأثیری بر این بازار نداشته است.
بانک مرکزی در یک سال اخیر به بررسی دقیق بازار ارز و برنامه‌ریزی برای افزایش عرضه ارز در بازار اقدام کرد و به نوعی توانست در دوران تحریم نیازهای ارزی کشور را پاسخ دهد؛ هر چند نرخ ارز در چند ماه گذشته روند افزایشی داشته، اما این رشد قیمت معقول بوده است و بانک مرکزی مانند دولت قبل به دنبال روند بازار حرکت نکرد و تلاش کرد بازار را مدیریت کند.
بانک مرکزی نیاز ارزی کشور را تأمین کرد و دیگر شاهد نوسان و تلاطم شدید در این بازار نبودیم و این در حالی است که کشور در یک ماه اخیر با اغتشاشات و ناآرامی‌ها مواجه بود و کشورهای غربی هم به بهانه‌های واهی تلاش کردند با تحریم‌های بیشتر بر مشکلات اقتصادی ما بیفزایند، اما نه تنها به مقصود خود نرسیدند، بلکه بازار ارز از ثبات خوبی برخوردار بود. در این ایام با وجود بحران‌سازی‌های متعدد امریکا و غرب، طرح ادعای بن‌بست مذاکرات و وضع تحریم‌های جدید علیه اشخاص و نهادهای کشور، بازار ارز در نخستین ماه پاییز آرام و با نوسانات جزئی همراه شد و آرامش در آن برقرار بود.
بررسی روند تغییرات نرخ دلار بازار آزاد در مهرماه بیانگر این است که در نخستین روزهای مهرماه و همزمان با اغتشاشات و اعلام حمایت رسمی اتحادیه اروپا از آن (دوم مهرماه ۱۴۰۱) دلار در بازار آزاد برابر ۳۱ هزار و ۵۰۰ تومان بود و همزمان با اعلام دولت امریکا مبنی بر بن‌بست مذاکرات برجام و اعمال تحریم‌های جدید، دلار در همان کانال ۳۱ هزار تومان ماند و افزایشی نداشت.
نیمه مهرماه دلار در بازار آزاد در کانال ۳۲ هزار تومان نوسان داشت و پنج روز بعد که ۱۵ نفر و یک نهاد ایرانی توسط اتحادیه اروپا تحریم شد، نرخ دلار در همان کانال ۳۲ هزار تومان درجا می‌زد. در روزهای پایانی مهرماه سال‌جاری (۲۵ مهرماه ۱۴۰۱) و همزمان با اعلام دولت امریکا مبنی بر قصد تحریم بیشتر ایران به بهانه ارسال سلاح به روسیه، قیمت دلار ۳۲ هزار و ۸۰۰ تومان بود و تا پایان مهرماه در کانال ۳۲ هزار تومان معامله شد.
بررسی بازار ارز در روزهای پرالتهاب مهرماه و ثباتی که در یک ماه گذشته بر آن حاکم بوده، نشان می‌دهد اقدامات مؤثر بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز و تعمیق خرید و فروش ارز توافقی به همراه عرضه و معاملات روزانه حواله‌های ارزی در سامانه نیما، در کنترل این بازار بسیار مؤثر بوده است.
تمام حقوق برای «ایران‌اقتصادی» محفوظ بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است