یارانه نقدی یا کالابرگ؟

به گزارش “ایران اقتصادی“، طبق اعلام وزارت اقتصاد دولت بنا بر تکلیفی که مجلس بر عهده اش گذاشته است، طرح کالابرگ الکترونیک به جای یارانه نقدی را در دستور کار خود دارد. اما در جدیدترین اظهارنظر، احسان خاندوزی وزیر اقتصاد گفت که با اینکه مجلس شورای اسلامی در لایحه بودجه 1401 دولت را مکلف به ارائه کالابرگ الکترونیکی کرده، ولی با توجه به گذشت نیمی از سال بعید است که چنین اصلاحیه‌ای اتفاق بیفتد.

به گفته وی، از آنجایی که طبق نظرسنجی سازمان برنامه و بودجه اکثریت مردم موافق به دریافت یارانه نقدی هستند نه کالابرگ، بنابراین اگر مجلس در این باره اصلاحیه بدهد و در این تکلیف خود تغییری ایجاد کند، حتما دولت آن را اجرایی خواهد کرد.

حال این سوال پیش می اید کدام یک از این دو اقدام یعنی پرداخت نقدیث یارانه به مردم بهتر است یا کالابرگ الکترونیک؟ و اینکه آیا اجرای طرح کالابرگ الکترونیک شوک قیمتی جدیدی به بازار وارد می کند؟

در این باره کارشناسان اقتصادی معتقدند که یارانه نقدی تورم زاست و بهتر است کالابرگ به مردم ارائه شود و البته برخی دیگر معتقدند که پرداخت یارانه نقدی بهتر از کالابرگ است، چرا که کالابرگ باعث احتکار کالا و مشکلاتی از این دست می شود و مشمولان دریافت یارانه درباره نحوه هزینه کرد یارانه خود در محدودیت قرار خواهند گرفت.

تورم زا بودن یارانه نقدی

علی اکبر لبافی؛ معاون سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی معتقد است ارائه یارانه های نقدی به مردم فرصتی برای تولید به وجود نمی آورد و برای بخش تولید سم است.

لبافی با اشاره به اینکه یارانه را باید از طریق سازمان های اجتماعی و حمایتی به نیازمندان پرداخت کرد، به «ایران اقتصادی» گفت: این همه یارانه نقدی که به مردم ارائه می شود، قابل برگشت نیست و تنها مصرف می شود؛ بنابراین تورم زاست.

وی با بیان اینکه بین یارانه نقدی و ارائه کالابرگ، کالابرگ بهتر است، افزود: تورمی که کالابرگ ایجاد می کند از یارانه نقدی کمتر است و بازار را درگیر شوک قیمتی و … نمی کند و باعث افزایش پایه پولی در کشور نمی شود.

معاون سابق وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید کرد: بهتر است دولت یارانه ها را به نفع تولید و توانمندسازی مردم برای تولید هزینه کند، چرا که با ارائه یارانه نقدی به خصوص در روستاها، تولید کاهش یافته و اکنون مردم در روستاها به دنبال تولید نیستند و تولید و کسب و کار در روستاها کمتر شده است.

وی در ادامه بیان کرد: یارانه های نقدی هم اکنون تنها مصرف می شود و مردم مصرف کننده هستند، این در حالی است که این میزان پول باید راهی بخش تولید شود و به تولیدکنندگان یارانه بیشتر از قبل پرداخت شود.

به اعتقاد لبافی، اگر دولت قرار است بین یارانه نقدی و کالابرگ یکی را انتخاب کند، ارائه کالابرگ به مردم یک پله و گام بهتر است و ارائه کالابرگ به بازار هم شوک وارد نکرده و قدرت خرید مردم را بالا می برد.

یارانه نقدی بهتر از کالابرگ

عباسعلی ابونوری؛ تحلیلگر اقتصادی نیز اعتقاد دارد به هر حال پرداخت یارانه چه نقدی و چه غیرنقدی روی قیمت کالاها تاثیر می گذارد، از این جهت تاکید بر این است که یارانه ها به بخش تولید تزریق شود تا تولید از سوی تولیدکنندگان رونق بگیرد و تاثیر مثبتی هم روی مصرف کنندگان بگذارد.

ابونوری به «ایران اقتصادی» گفت: تجربیات کشورهای که پیش از این یارانه نقدی و کالابرگ به مردم خود ارائه می دادند، نشان می دهد که در هر صورت ارائه یارانه نقدی به مردم تورم زا بوده و باعث افزایش قیمت کالاها می شود، از این رو بهتر است دولت یارانه را به جز نیازمندان واقعی به بخش تولید وارد کند.

وی با بیان اینکه اگر قرار است دولت بین یارانه نقدی و کالابرگ یکی را انتخاب کند، بهتر است به پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد، افزود: یارانه نقدی با اینکه نقدینگی را کمی بالا می برد، اما عدد بزرگی محسوب نمی شود، ولی به دلایل اجتماعی، جامعه شناسی و تاثیر آن روی روان مردم بهتر است.

البته یارانه ای که متناسب با وضعیت اقتصادی کشور باشد و نه اینکه در مدت 10 سال میزان آن تغییر نکند و رضایتمندی مردم را ایجاد نکند. هرچند سال جاری این رقم را تغییر دادند، اما با توجه به شرایط اقتصادی کنونی مردم رقمی محسوب نمی شود.

این تحلیلگر اقتصادی با تاکید بر اینکه به نظرم ارائه کالابرگ تبعات منفی بیشتری نسبت به یارانه نقدی که کمی تورم زاست، دارد، بیان کرد: وقتی کالابرگ ارائه شود به دنبال آن احتکار کالا و دیگر مصیبت هایی که در پی دارد، ظهور خواهد کرد و مهم تر اینکه همانطور که گفته شد تبعات منفی اجتماعی دارد و از منظر جامعه شناسی حقارت برای مردم ایجاد می کند، از این رو دولت باید به جز بحث تورم زا بودن پرداخت یارانه نقدی باید مسائل اجتماعی و روانی جامعه را هم در نظر بگیرد.