به گزارش “ایران اقتصادی“، دلار به عنوان مهم‌ترین ارز جهانی، در کنار کمک به مبادلات اقتصادی به ابزاری برای فشار سیاسی بر سایر جوامع نیز تبدیل شده، طوری که دولت آمریکا کشورهای زیادی را به بهانه‌های مختلف تحریم کرده است.
تنها ابزار برای اعمال نظارت بر این تحریم‌ها هم دلار است. بسیاری از صاحبنظران، تحلیلگران و مسئولان مختلف کشورهای مورد تحریم، این عمل را مصداق بارز تروریسم اقتصادی دانسته‌اند.
بعلاوه، مواردی همچون تغییر ارزش دلار و یکجانبه‌گرایی های آمریکا در صحنه بین‌الملل باعث نگرانی بسیاری از کشورها و سرمایه‌داران بزرگی شده که سرمایه‌های خود را به سرنوشت دلار این کشور گره زده‌اند.
به همین خاطر تاکنون کشورهای مختلفی تلاش کرده‌اند تا با کمک یکدیگر و یا در قالب ائتلاف‌ها و سازمان‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در مقابل اقدام یکجانبه‌گرایانه‌ی آمریکا ایستادگی کرده و جایگزینی برای دلار پیدا کنند.
در این رابطه موضوع سوئیفت و مبادلات بانکی بین المللی نیز مطرح است. یعنی جمع دلار و سوئیفت امکان تحریم را فراهم می‌کنند.
سوئیفت سازوکاری است که در اصل برای ایجاد هماهنگی اقتصادی بین کشورهای جهان طراحی شده، اما امروزه این ابزار نیز از هدف خود دور و به ابزاری برای اعمال تحریم بدل شده است. برای مثال در جریان حمله روسیه به اکراین پارلمان اروپا در ماه سپتامبر ۲۰۱۴ قطعنامه‌ای به تصویب رساند که در آن از اتحادیه اروپا خواست تا دسترسی روسیه به سوئیفت را قطع کند.
در همان زمان نشریه اکونومیست در گزارشی تحلیلی اذعان کرد که چنین کاری به ضرر کشورهای غربی بوده و سبب شکل گیری یک سیستم مالی جایگزین توسط روسیه و سایر کشورهایی می‌شود که از قطع احتمالی دسترسی خود به سوئیفت در آینده نگران هستند.
آمریکا نیز به هر بهانه‌ای کشورهای مختلف و از جمله چین، روسیه و ایران را مورد تحریم قرار داده و نظارت و کنترل بر اعمال این تحریم‌ها تا حدود زیادی از طریق کنترل بر سوئیفت عملی می‌شود.
بنابراین، هرچه به دوران حال نزدیکتر می‌شویم سوئیفت بیش از پیش از سازوکار اقتصادی دور و به ابزاری سیاسی برای کنترل دولت‌های مختلف بدل شد. در چنین شرایطی جستجوی یک سیستم جایگزین از سوی دولت‌های زخم خورده از تحریم امری طبیعی است.
اولین اقدام، در همان سال ۲۰۱۴ توسط روسیه انجام شد. این کشور با همکاری، چین، هند، برزیل و آفریقای جنوبی بانک «توسعه بریکس» را ایجاد کرد. همچنین چین و روسیه با هم در مورد ایجاد یک سیستم جایگزین سوئیفت با هدف جلوگیری از پولشویی و تأمین مالی تروریسم همکاری دارند.
بعد از آن روسیه از سیستم تبادلات بین بانکی ملی خود با عنوان «سیستم انتقال پیام‌های مالی (SPFS)» برای جایگزینی سوئیفت رونمایی کرد و از سال ۲۰۱۸ اجرایی شد. چینی‌ها نیز در سال ۲۰۱۵ «سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی چین (CIPS)» که نسخه چینی سوئیفت است را راه‌اندازی کردند.
از آنجایی که روسیه و چین از شرکای اقتصادی و سیاسی مهم ایران به شمار می‌روند و ارزش قابل توجهی از تجارت خارجی با ایران را به خود اختصاص داده‌اند، همکاری و مبادلات اقتصادی خارج از نظام سوئیفت برای طرفین از اهمیت بالایی برخوردار است.
چند وقت پیش معاون اقتصادی وزیر امور خارجه ایران نیز از راه اندازی کارت های بانکی روسی «میر» در کشورش خبر داد و گفت که روسیه و ایران به منظور ایجاد سامانه ای شبیه سیستم سوئیفت برای برقراری مبادلات دو جانبه و با برخی کشورها به توافق رسیده‌اند.
هدف یکپارچگی دو سامانه بانکی «میر» روسیه و «شتاب» ایران است که این امر می‌تواند دو کشور را از دلار در معاملات دوجانبه رهایی ببخشد و در بدین ترتیب بتوانند با تحریم‌های غرب علیه تهران و مسکو مقابله کنند. به گفته کارشناسان نصب سامانه پرداخت روسی در تهران، تبادل ارز و پرداخت به روبل و ریال را برای تجار و گردشگران تسهیل می کند.
این کار در راستای سایر سیاست‌های اقتصادی کشورهای چین، روسیه، ایران، اعضای پیمان شانگهای و تمامی کشورهایی است که مشمول تحریم‌ها و یکجانبه‌گرایی‌های آمریکا شده‌اند، یک همگرایی منطقه‌ای را نشان می‌دهد که می‌تواند یکه‌تازی‌های آمریکا را در جهان به طور جدی به چالش بکشد و پیامد مهم تر آن این است که می‌تواند با تسهیل مبادلات تجاری دو کشور امکان افزایش صادرات ایران به روسیه را فراهم کرده و بدین ترتیب تراز تجاری دو کشور را مثبت کند. زیرا محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها آمریکا با سلطه دلار و سوئیفت صادرات ایران را محدود کرده بود و این امر در منفی شدن تراز تجاری ایران تأثیر زیادی داشت.
البته ایران تنها در صورتی می‌تواند از این سامانه دوجانبه سود ببرد که حجم صادرات خود به روسیه را افزایش دهد. به عبارت دیگر این دو موضوع به هم گره خورده است. یعنی سامانه میر می‌تواند محدودیت‌های تجرای ایران را تا حدود زیادی رفع کند و این به ایران بستگی دارد که تا چه حد با فراهم کردن زیرساخت‌ها صادرات خود به روسیه را بتواند افزایش دهد.
تمام حقوق برای «ایران‌اقتصادی» محفوظ بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است