دوشنبه؛ 29 اسفند 1401

در ایران تعامل درستی بین بازار پول و سرمایه وجود ندارد. اقتصاد کشور بانک محور بوده و شرکت‌ها و حتی دولت بیشتر نیاز تأمین مالی خود را از طریق نظام بانکی برآورده می‌کنند. این درحالی است که در دنیا و در اقتصادهای پیشرفته و سالم بازار سرمایه نقشی کلیدی در تأمین مالی دولت و شرکت‌های خصوصی دارد. آنچه که در این میان مهم است ایجاد یک تعادل و توازن بین این دوبازار است.

به گزارش “ایران اقتصادی“، در سیستم بانک محور بانک‌ها به عنوان واسطه‌گرهای مالی نقش هدایت کننده‌ای در تحرک پس‌اندازها، توزیع سرمایه و غیره دارند.

در مقابل در سیستم بازار محور بازارهای اوراق بهادار مانند بازار سهام در هدایت پس انداز جامعه به سمت بنگاه‌ها، اعمال کنترل‌های شرکتی و تسهیل مدیریت ریسک نقش مهمتری نسبت به بانک‌ها دارند.

با این حال توسعه بازار سرمایه موجب گسترش و رونق تأمین مالی توسط بانک‌ها شده و بانک ها نیز با اعطای تسهیلات زمینه رونق بازار سرمایه را فراهم کرده‌اند.

اما این تعامل سازنده در اقتصاد ایران تا حدودی مغفول واقع شده است. بازار سرمایه، اگرچه قدمت چند دهه ای دارد اما تنها در چندسال اخیر، به ویژه بعد از 1398 به صورت میلیونی مرم را جذب و به سرمایه‌گذاری در آن متمایل کرد.

بعد از خروج دولت آمریکا از برجام دولت دوازدهم، از آنجایی که همه برنامه‌های خود را معطوف به برجام کرده بود به یکباره خود را در برابر انبوهی از مشکلات اقتصادی و کسری بودجه قابل توجه مشاهده کرد.

از این رو در کنار پولی کردن کسری بودجه و استقراض از بانک مرکزی و چاپ پول بی‌پشتوانه، که بزرگترین تورم یک قرن اخیر کشور را رقم زد به سوی تأمین مالی از طریق بورس روی آورد.

با تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس و دادن اطمینان به آنها و اعلام پی‌درپی اینکه دولت حامی بورس خواهد بود میلیون‌ها نفر را به بازار سرمایه کشاند و از این طریق فرهنگ معاملات در بازار سرمایه را عمومی کرد.

از این نظر اتفاق مثبتی رخ داد اما از آنجایی که هیچ حمایتی از بازار سرمایه انجام نداد و میلیون‌ها نفر از این سرمایه‌گذاری متضرر شدند اعتماد به وجود آمده به بازار سرمایه به یکباره از بین رفت و از آن زمان تا کنون بورس رونق و رمق قابل توجهی نداشته است.

در جدول فوق عملکرد بازار سرمایه در سال 4 ماهه 1400 و چهار ماهه 1401 نشان داده شده است. در چهارماهه اول 1400 شاخص کل حدود 1 میلیون و 311 هزار واحد بوده که به نسبت چهار ماهه 1399 حدود 600 هزار واحد افت داشته است.

با این حال بعد از تغییر دولت و امیدی که به میان فعالان بازار سرمایه بازگشت شاخص در خرداد از مرز 1 میلیون و 500 هزار عبور کرد.

به طور کلی در چهار ماهه اول سال 1401 با رسیدن شاخص به حدود 1 میلیون و 471 هزار واحد شاخص کل نسبت به چهار ماهه سال گذشته بیش از 12 درصد رشد کرده است.

همچنین در فرابورس نیز این رشد2.6 درصد بوده است. امید آن می‌رود که با اقدامات دولت سیزدهم شاهد بازگشت اعتماد از دست رفته و رونق گذشته به بورس باشیم.