جدایی نفت از بودجه کلید خورد

به گزارش “ایران اقتصادی“، یکی از مهم ترین و برجسته ترین نکات لایحه بودجه ۱۴۰۱ افزایش حدود ۶۲ درصدی درآمدهای مالیاتی است که اتفاق مثبت و نادری در یک اقتصاد نفتی مثل ایران به شمار می‌رود. تاکنون وابستگی بودجه به درآمدهای نفتی بزرگترین ضعف نظام بودجه نویسی و همچنین بزرگترین نقص اقتصاد کشور به شمار می‌رفته است.

با تمرکز بر سیاست‌های اصلاح ساختار بودجه توجه‌ها به سمت کاستن از سهم نفت در بودجه و افزودن بر درآمدهای مالیاتی معطوف شده است. هر چند از بحث اصلاح ساختار بودجه چندسالی می‌گذرد، اما به نظر می‌رسد نخستین گام‌های اصلی آن در این دولت و در اولین لایحه بودجه آن در حال برداشته شدن است.

یکی از این گام‌های اساسی تاکید بر افزایش درآمدها مالیاتی و جلوگیری از سوداگری و بازگرداندن ثبات و اعتماد به اقتصاد کشور است.

بر همین اساس دولت سیزدهم سیاست کاهش کسری بودجه و مثبت کردن تراز عملیاتی بودجه از طریق افزایش درآمدهای پایدار را در پیش گرفته است. البته مدیریت و کاهش هزینه‌ها نیز موازی با آن مورد تاکید دولت است. رویکرد تکیه بر درآمدهای پایدار دولت در برآورد درآمدهای مالیاتی بودجه 1401 قابل مشاهده است.

اعداد و ارقام قانون بودجه امسال نشان می‌دهد که میزان درآمدهای مالیاتی حدود 664 هزار میلیارد تومان برآورد شده، این میزان درآمد بیانگر رشد قابل توجه و تقریبا دوبرابری نسبت به قانون بودجه 1400 است که توسط دولت قبل تدوین شده بود. درآمدهای مالیاتی قانون بودجه ۱۴۰۰ حدود ۳۲۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده بود.

اکنون پس از گذشت حدود 5 ماه از سال آمار عملكرد متغيرهاي اصلي پنج‌ماهه اول سال ۱۴۰۱ نشان‌دهنده تكيه دولت به درآمدهاي پايدار و پرهيز از استقراض از بانك مركزي است. در پنج‌ماهه ابتدايي سال منابع درآمدي دولت به ۴۱۲ هزار ميليارد تومان رسيده كه نسبت به سال گذشته ۵۶,۵ درصد رشد دارد. همچنين درآمدهاي عمومي به عنوان پايدارترين جزء منابع دولت، با ۶۶.۵ درصد رشد به حدود ۲۴۹ هزار ميليارد تومان رسيده است.

نکته مهم این است که دولت سیزدهم با تمركز دولت بر مقابله با فرار مالياتي به جاي افزايش بار مالياتي بخش مولد اقتصاد، ميزان درآمدهاي مالياتي هم رشد قابل ملاحظه ۷۳ درصدي داشته و به ۲۰۰ هزار ميليارد تومان رسيده است. به عبارت دیگر بیش از 30 درصد درآمدهای مالیاتی پیش بینی شده در بودجه برآورد شده است.

در واقع با توجه به رشد 73 درصدی می‌توان گفت که در 5 ماهه نخست سال 1400 که دولت قبل بر سر کار بود (در عمل مدیریت قبلی در مرداد ماه نیز بر سر کار بود) حدود 116 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی محقق شده بود.