ریال دیجیتال چه تفاوتی با اسکناس ریال دارد؟

به گزارش «ایران اقتصادی»، اما با جدی شدن اجرای آزمایشی پول دیجیتال، آیا این اقدام بانک مرکزی برای کشور ما یک فرصت است یا تهدید؟ و اینکه این اقدام چه تبعاتی برای کشور دارد؟ و بانک مرکزی باید چه استراتژی ای درباره ریال دیجیتال در پیش بگیرد؟

محمد طهرانی؛ عضو هیات علمی دانشگاه خاتم به «ایران اقتصادی» گفت: در بسیاری از کشورهای دنیا مانند چین و ایالت متحده امریکا برای استفاده از پول کشورشان بر بستر فناوری بلاک چین گام برداشته اند و کشور ما دیر و یا زود باید به این سمت حرکت می کرد و اینکه بانک مرکزی خود را برای ورود به فضای غیرمتمرکز آماده می کند، بسیار ارزشمند است.

طهرانی افزود: ریال دیجیتال یک رویداد و اتفاق است که کشور ما نیز به دنبال استفاده جهانی از فرصت فناوری غیرمتمرکز، به سمت استفاده از این فناوری در حال حرکت است. اساسا در پول های بانک مرکزی غیرمتمرکز و اصطلاحا سی بی دی سی ها، لزوما پول غیرمتمرکز نشده و بلکه فناوری آن پول غیرمتمرکز شده و اختیار پول همچنان در اختیار بانک مرکزی است. از سوی دیگر چون بانک مرکزی قدرت کنترل دارد می توان گفت ریال دیجیتال تفاوت جدی با اسکناس و یا درگاه های الکترونیکی استفاده از پول نخواهد داشت و همچنان قدرت پولی در اختیار بانک مرکزی خواهد بود.

وی در ادامه گفت: چنانچه سی بی دی سی ها و پول های دیجیتال بانک مرکزی در یک کشور به درستی و خوبی پیاده سازی شود، این فرصت به وجود می آید تا تقاضای استفاده از پول دیجیتال افزایش یابد و این موضوع نیز کمک می کند واحد پولی با توجه به محدودیت عرضه ای که احتمالا از سوی بانک مرکزی اعمال می شود، تقاضای آن افزایش یافته و آن پول در جهان قدرتمندتر شود؛ البته به شرطی که ما برای پول، امکان تقاضا در سطح جهان را دیده باشیم.

طهرانی با اشاره به اینکه کشورهایی مانند چین و ایالت متحده امریکا به این دلیل در حوزه سی بی دی سی ها ورود کرده اند که می خواهند قدرت پولی کشور خود را افزایش دهند، افزود: باید دید می خواهند در مسیر راهبردی چه مکانیزم هایی را تعریف کنند تا در حوزه معاملات کلان و معاملات خْرد پول، امکان استفاده از پول دیجیتال بانک مرکزی فراهم شود. با این رویکرد می توان تقاضای پولی را در سطح جهان بالا برد و واحد پولی را نسبت به سایر پول ها قدرتمندتر کرد.

این استاد دانشگاه اظهار کرد: برای ریال دیجیتال از سمت بازار تهدید خاصی وجود ندارد، چون بانک مرکزی روی پول دیجیتال خود کنترل مطلق خواهد داشت؛ بنابراین هر تهدیدی هم که وجود داشته باشد، بانک مرکزی می تواند با استفاده از ابزارهای خود تهدیدها را رفع کند. از سوی دیگر چون ارز دیجیتال جنسش از «ام صفر» است قاعدتا چنانچه حجمی از پول های فعلی رزرو و در مقابلش پول دیجیتال منتشر شود، اثر تورمی خاصی نخواهد داشت.

به گفته این کارشناس، از جمله مواردی که در اجرا باید بانک مرکزی به آن توجه کند، این است که وقتی که ما پول دیجیتال خلق می کنیم نباید مانند پول کاغذی فقط به مرزهای جغرافیایی محدود باشیم، بلکه باید فراتر از مرزها را نیز ببینیم، چرا که اگر استفاده از پول دیجیتال خود را در سایر نقاط جهان نادیده بگیریم، نقض غرض اتفاق خواهد افتاد.

طهرانی گفت: پول دیجیتالی که تنها قلمروش مرزهای جغرافیایی داخل کشور باشد کار بیهوده ای را انجام داده ایم و اگر نتوانیم پول دیجیتال را از مرزهای جغرافیایی کشورمان فراتر ببریم، مسیر را اشتباه رفته ایم. باید کاری کنیم تا پول دیجیتال بانک مرکزی کشور را به مسیر خارج از مرزهای جغرافیایی برود، پذیرفته و از آن استفاده شود. در این صورت است که می تواند موجب افزایش تقاضا برای ریال و بهبود قدرت ریال به صورت عمومی شود.

وی مدل طراحی پول های دیجیتالی موفق در دنیا را دو لایه عنوان کرد و افزود: به این صورت که در دنیا بانک مرکزی کنترل خلق پول را در اختیار دارد و از پول دیجیتال برای خلق پول استفاده کرده، اما بخشی از این پول را به طور مشخص در اختیار بانک های تجاری قرار می دهد و بانک های تجاری نیز با استفاده از فناوری هایی که در اختیار دارند، اقدام به بازنشر پول دیجیتال بانک مرکزی روی شبکه های بلاک چین می کنند.

این استاد دانشگاه خاتم در ادامه گفت: ولی در خصوص مدل ریال دیجیتال که در کشور ما در حال انجام است، فعلا چنین رویکردی در معماری بانک مرکزی دیده نمی شود، از این رو امیدواریم که در آینده این معماری اصلاح شود و با انتشار ریال دیجیتالی امکان استفاده از آن در سایر شبکه های بلاک چینی نیز وجود داشته باشد و برای این موضوع نیز راهکاری اندیشیده شود، چرا که این اقدام کمک می کند تا بانک های خصوصی بتوانند در انتشار پول نقش آفرینی کنند و به جای اینکه کاربران نهایی صرفا مشتریان مستقیم بانک مرکزی شوند، آنها می توانند مشتریان بانک ها شوند و بانک ها هم می توانند در مسیر توسعه در استفاده از پول دیجیتال گام بردارند.