در همین راستا محمدرضا یزدی زاده؛ کارشناس اقتصادی در گفتگو با “ایران اقتصادی” عنوان کرد: یکی از دلایل مهم کاهش ارزش پولی در همه کشورها ورود ارز خارجی در بازارهای داخلی و جایگزینی آنها به منظور سنجش ارزش محصولات است که این امر صرفا مربوط به یک ارز نمی شود. بلکه می تواند حضور چند ارز چنین شرایطی را برای ارزش پولی یک کشور ایجاد کند به طوری که اگر هر ارزی در این رتبه قرار گیرد، منجر به کاهش ارزش پول خواهد شد.
وی افزود: زمانی که تجار برای معاملات خود در یک روند متناوب قرار می گیرند باز هم با مشکلات خاص خود مواجه هستند. برخی از مشکلات نشات گرفته از نوسانات نرخ ارز است که در این خصوص اغلب کشورها اقدام به ایجاد شرایطی به منظور ثبات نرخ ارز کرده اند. اگر در کشور بخواهیم ثبات نرخ داشته باشیم دولت می تواند زیر ساخت ها و شرایط مربوط به این امر را ایجاد کرده و از تعیین نرخ دستوری برای به ثبات رسیدن نرخ ارز خوداری کند. زیرا تجربه ثابت کرده که چنین اقدامی (نرخ دستوری) نه تنها تاثیر مثبت بر اقتصاد ندارد، بلکه پیامدهای منفی قابل توجهی را نیز به همراه دارد.
این کارشناس اقتصادی اولین اقدام برای ایجاد ثبات نرخ ارز در کشور را حذف نرخ گذاری دستوری دانست و گفت: به نظر من دولت می تواند بجای نرخ گذاری دستوری عوامل موثر در این موضوع را به گونه ای مدیریت کند تا ثبات نرخ ارزی در کشور رخ دهد. در این راستا دولت نیاز به مدیریت تقاضا نیاز دارد که این امر در صورتی عملی می شود که کشور ارز را صرفا برای واردات استفاده کند. بنابراین در آن شرایط برای مدیریت تقاضا می تواند از واردات جلوگیری کند که این همان روشی است که سایر کشورها در پیش گرفته اند. در واقع در حال حاضر، دولت باید تقاضاهای دیگر ارز را بجز واردات کالا و خدمات، کنترل و مدیریت کند. زیرا در ایران بیشترین حجم تقاضا به منظور جایگزینی پول ملی است به طوری که اشخاص برای پس انداز نیز از ارز استفاده می کنند. در حالی که همه افراد جامعه باید پول ملی را پس انداز کنند تا ارزش پول ملی حفظ شود.
وی تصریح کرد: در اقتصاد پول سه نقش ایفا می کند که ذخیره ارزش، سنجش ارزش و مبادلات از جمله آنها است. بنابراین اگر قرار باشد پول ملی رقیبی پیدا کند که بتواند این نقش ها را ایفا کند، به راحتی جایگزین پول ملی می شود و ارزش پول ملی کاهش پیدا می کند. به همین دلیل دلار و یورو مهم ترین شاخص ها برای ایجاد تورم و بی ثباتی اقتصادی محسوب می شود. اما زمانی که واحد پولی دوم همچون دلار و یورو را چند کشور برای ایفای همین سه نقش و مبادلات انتخاب کنند و به معنای دیگر طرفدار داشته باشد؛ همین امر منجربه افزایش ارزش آنها خواهد شد. در چنین شرایطی می توان گفت می توان گفت ارزشی که ارز و طلا کسب کرده اند کاملا غیر واقعی است زیرا در این عرصه طلا نیز مورد معامله و یا پس انداز قرار می گیرد.
یزدی زاده بیان کرد: شاید یکی از دلایل اینکه در ایران ارز خارجی جایگزین پول ملی شده، عدم پرداخت مالیات توسط دارنده ارز است. زیرا افراد به راحتی می توانند ارز دریافت و بدون پرداخت مالیات به راحتی معاملات خود را انجام دهند؛ البته این امر تنها مربوط به ارز نیست بلکه در خصوص سکه نیز صدق می کند. در واقع نقل و انتقال طلا و ارز نیاز به ثبت ندارد و مالیاتی هم از دارندگان آنها دریافت نمی شود با همین روند است که فرار مالیاتی، اقتصاد زیر زمینی، فساد زیر زمینی، پس انداز نکردن پول ملی و… اتفاق می افتد. به همین دلیل است که قیمت بسیاری از کالاها با اسکناس ارز خارجی تعیین و مبادله می شود. دولت می تواند نقل و انتقال دلار، یورو و سکه را صفر کند و اعلام کند این تبادلات باید صرفا در سیستم بانکی انجام شود تا بتواند مالیات دریافت کرده و حجم استفاده از آن را در کشور کاهش دهد.