اجازه خلق پول بدون انضباط را به بانک‌ها ندهید

این کارشناس اقتصادی در گفتگو با “ایران اقتصادی“، افزود: تقریبا همه صاحبنظران و اقتصاددانان از همان ابتدا می دانستند که به دنبال اجرای سیاست اصلاح یا ساماندهی ارز 4200 تومانی، تورمی ایجاد خواهد شد. خود دولت هم به این امر واقف بود ولی هم مدیران اقتصادی دولت و هم بخش عمده ای از اقتصاددانان آگاه به این مساله، معتقد بودند که هزینه ادامه سیاست ارز 4200 تومانی، بسیار بیشتر از تورمی خواهد بود که در نهایت ایجاد خواهد شد.

به گفته وی، برآورد شده بود که میزان این تورم، بسته به شرایط اقتصادی و زمان اجرای سیاست متفاوت است و در نهایت، این اصلاحات به اندازه 6 تا 15 درصد تورم زا خواهد بود که در نهایت نیز اجرای آن، تورمی در حدود 12 درصد ایجاد کرد.

شقاقی یادآور شد: بخش عمده تورم 12 درصدی خردادماه به واسطه حذف ارز 4200 تومانی بود، ولی هم تورم ماه گذشته و هم آخرین گزارش تورم ماهانه که توسط مرکز آمار منتشر شد، نشان می دهد اثرات حذف ارز 4200 تومانی، حالا دیگر تخلیه شده و دولت با مدیریت بازار ارز، ممانعت از خلق نقدینگی آینده و همچنین مدیریت انتظارات تورمی می تواند تورم ماهانه را در ماه های بعد نیز کنترل کند.

به اعتقاد این اقتصاددان، روند کاهنده تورم ماهانه از خرداد تاکنون می تواند علامتی به ما بدهد که اثرات حذف ارز 4200 تومانی در اقتصاد ایران تخلیه شده است.

وی یادآور شد: از سوی دیگر دولت از همان زمان حذف ارز 4200 تومانی، پرداخت یارانه نقدی را آغاز کرد و الان هم در حال بررسی کالابرگ یا یارانه نقدی است تا بتواند تواند بخشی از تورم ناشی از این اصلاحات را برای خانوارهای متوسط به پایین جبران کند.

این استاد دانشگاه ادامه داد: واقعیت این است که کنترل تورم جزو اهداف کلیدی هر اقتصادی است و در همه جای دنیا هم اولویت سیاستگذار اقتصادی، با کنترل تورم است و بعد از موضوع تورم، تازه بحث رشد اقتصادی مطرح می شود چرا که بدون کنترل تورم، امکان تداوم رشد اقتصادی هم وجود نخواهد داشت.

وی کنترل ترازنامه های بانکی را بسیار مهم دانست و افزود: وزارت امور اقتصاد و دارایی با همراهی بانک مرکزی سیاست های ضد تورمی خود را شروع کرده و چند اقدام مهم را در دستور کار خود قرار داده اند و به شدت بر کنترل ترازنامه ها متمرکز شده اند. با این کنترل ترازنامه بانک ها، تلاش می کنند که اجازه خلق نقدینگی بی انضباط و بی محابا را برای سیستم بانکی متوقف کنند.

شقاقی ادامه داد: حتی ابلاغ شده که در ترازنامه بانک های بد (ناترازی بالا دارند) محدودیت هایی گذاشته شود تا اجازه رشد بیش از اندازه ترازنامه به بانک های بد داده نشود. خود دولت هم مصمم است از دست درازی به منابع بانک مرکزی و منابع بانک ها جلوگیری کند.

وی همچنین با اشاره به بهبود وضعیت صادرات نفتی کشور گفت: این موضوع می تواند برخی از کسری بودجه سال جاری را پوشش دهد. اگر دولت واقعا بتواند مدیریت منابع ارزی را هم با موفقیت سپری کند می توان انتظار داشت سناریوهای بدبینانه که برای تورم سال1401 اعلام شده بود،محقق نشود.

شقاقی افزود: من عملکرد وزارت اقتصاد و امور دارایی در حوزه انضباط بخشی به بحث بودجه ای دولت از کانال افزایش درآمدهای مالیاتی را قابل تحسین می دانم. تلاش های بانک مرکزی و وزارت اقتصاد در انضباط بخشی نظام بانکی کشور هم خیلی خوب دارد پیش می رود.

برخلاف بسیاری از سناریوهای بدبینانه که اعلام کرده بودند با حذف ارز 4200 تومانی، احتمال ابرتورم در اقتصاد ایران وجود دارد، آمار 2 ماهه تورم نشان می دهد هم اثرات هیجانی و هم اثرات حذف ارز 4200 تومانی، هر دو کنترل شده و شاهد کاهش تورم از 12.2 درصد خرداد به حدود 2 درصد هستیم که این موضوع نشان از روند کاهنده تورم ماهانه دارد.

وی افزود: معتقدم که اگر دولت با جدیت بحث تورم را به عنوان سیاست مرکزی و محوری خود بتواند انجام دهد، تمام آن سناریوهای بدبینانه قابل تعدیل است و می توانیم امیدوار باشیم که امسال شاهد تورم بالا نباشیم و این رقم در حد تورم سال های گذشته باشد. حتی شاید بتوان نسبت به گذشته هم تا حدودی آن را بیشتر کنترل کرد.

شقاقی همچنین پیش بینی کرد که اگر دولت بتواند تورم ماهانه ماه های بعد را بین 2 تا 4 درصد حفظ کند، احتمالا تورم ماهانه پایان سال 40 تا 45 درصدی خواهد بود.

این اقتصاددان یادآور شد: درباره تورم، یک موضوع دیگر را نیز نباید از قلم انداخت و آن هم این است که ما با تورم وارداتی نیز مواجه هستیم. در شرایطی به سر می بریم که در همه جای دنیا حتی ترکیه در حال حاضر میزان تورم 80 درصد است. در بسیاری از کشورهای اروپایی هم که پیش از این تورم نداشتند حالا نرخ تورم بین 10 تا 20 درصد است. به عنوان مثال میزان تورم در آمریکا 8.5 تا 9 درصد و این رقم در اتحادیه اروپا 8.5 درصد است. در مثال دیگر می توان به ژاپن اشاره کرد که 20 سال تورمش صفر بوده، ولی اکنون این رقم به 2.5 درصد رسیده است.

شقاقی یادآور شد: در کل دنیا به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی و انرژی، تورم وجود دارد، ولی ما در کشور هم تورم هم وارداتی و هم بحث تحریم ها را داریم. تحریم ها تورم زا هستند، ولی با این حال در انضباط بانکی و بودجه ای، هم عملکرد اقتصاد و هم بانک مرکزی قابل قبول است و موفق به کنترل تورم شده ایم.

این اقتصاددان در پیشنهادی به سازمان برنامه و بودجه گفت: این سازمان باید یک بودجه مقاوم و مستحکم با ناترازی کمتر آماده کند؛ یک بودجه عملیاتی محور با کسری کمتر. از سوی دیگر باید این سازمان راهبری ناترازی بودجه امسال را نیز با دقت و درایت انجام دهد.

وی افزود: نگرانی من برا ی تورم، از زاویه سیاست های پولی نیست؛ بلکه بیشتر از زاویه  سیاست های مالی است. معتقدم که عملکرد سازمان برنامه و بودجه باید تقویت شود تا با دقت بتواند هم برای سال آینده برنامه ریزی کند و هم کسری بودجه امسال با درایت و برنامه پیش برود.

به اعتقاد این اقتصاددان، هم وزارت اقتصاد و دارایی و هم بانک مرکزی باید با همان جدیت بتوانند در انضباط بخشی نظام بانکی ورود کنند و ناترازی بانک ها که سابقه طولانی دارد را به تدریج به سمت انضباط بخشی ببرند و شاهد کنترل ناترازی بانک ها باشیم.

شقاقی در پایان خاطرنشان کرد: ناترازی، ریشه خلق نقدینگی و خلق نقدینگی نیز ریشه تورم زایی است.