به گزارش “ایران اقتصادی”، بر اساس آمارهای موسسات بینالمللی مانند آژانس بینالمللی انرژی در سال ۲۰۲۰، روسیه، عراق، امریکا، ایران، الجزایر، ونزوئلا و نیجریه 7 کشور رکورددار مشعلسوزی هستند.
بانک جهانی در این باره مینویسد که این 7 کشور برای نهمین سال متوالی از زمان آغاز نخستین رصد ماهوارهای – در سال ۲۰۱۲- در ابتدای لیست ماندهاند.
مسئله این است که این 7 کشور هر سال ۴۰ درصد از نفت جهان را تولید میکنند، اما عامل دو سوم (۶۵ درصد) مشعلسوزی در جهان هستند.
مشعلسوزی ( فلرینگ) ، سوختن گاز طبیعی در فرایند استخراج نفت است که از نگاه بانک جهانی به دلایلی مانند محدودیتهای اقتصادی و بازار و فقدان مقررات و اراده سیاسی لازم روی میدهد.
این مسئله باعث انتشار آلایندههایی نظیر دی اکسید کربن و متان در جو زمین میشود. انتشار متان از مشعل سوزی، تاثیر قابل توجهی در گرمایش زمین دارد.
متان ۸۰ برابر قدرتمندتر از دی اکسید کربن است و به همین خاطر پایان مشعلسوزی در کشورهای نفتی از نگاه جامعه جهانی بسیار مهم است.
در حال حاضر تقریباً ۸۰ دولت یا شرکت نفتی متعهد به صفر کردن مشعلسوزی در یک دهه آیندهاند. روندی که اکنون در ایران نیز دنبال میشود و امید است که سالهای آتی پرونده این بحث بسته شود.
در یک سال اخیر نیز اقدامات متنوعی در این زمینه انجام شد. از جمله اینکه با شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس قراردادی به ارزش 1.1 میلیارد دلار امضا شد.
این قرارداد شامل 27 طرح برای جمعآوری 600 میلیون فوت مکعب در روز گاز است که در نتیجه آن سالانه حدود 1.5 میلیون تن C2+ (ترکیبی از گاز اتان و سنگین تر) به خوراک پالایشگاهها افزوده میشود.
علاوه بر این امسال تکمیل و بهرهبرداری از طرحهای NGL3100 و NGL3200 پیگیری و اجرا میشود و تا پایان سال با بهرهبرداری این دو طرح از بخش قابل توجهی از گازسوزی در ایران جلوگیری خواهد شد.
گازهای متان، اتان، پروپان، بوتان و مایعات گازی مهمترین محصولات و فرآوردههای تولیدی واحدهای NGL هستند که بخش زیادی از آنها به میدانهای نفتی جنوب تزریق میشود.
اما این پایان ماجرا نیست و آن طور که مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران میگوید، در این دولت برنامههای گستردهای برای پایان مشعلسوزی گاز در ایران اجرایی خواهد شد.
محسن خجسته مهر در گفتوگو با روزنامه «ایران» همچنین خبر میدهد: «میخواهم این خبر خوش را اعلام کنم که پس از 42 سال گازهای فلر منطقه مسجد سلیمان جعآوری خواهد شد. در این راستا مزایده فروش گازهای فلر میدان نفتی مسجدسلیمان برگزار شد و برندگان آن مشخص شدهاند که بزودی قرارداد اجرای این طرح به امضا میرسد.»
بر اساس اظهارات مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در راستای اجرای بند (د) تبصره (4) ماده واحده قانون بودجه سال 1400 مبنی بر جمعآوری گازهای مشعل و مصوبات هیات مدیره شرکت ملی نفت ایران، فراخوان مزایده فروش گازهای فلر مربوط به میدان نفتی مسجدسلیمان به میزان حدود 65 میلیون فوت مکعب در روز در اواخر خردادماه 1401 توسط شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب منتشر شده است.
هدف اجرای این طرح، رعایت ملاحظات زیست محیطی، ایجاد ارزش افزوده از گازهای مشعل و تأمین پایدار خوراک شرکتهای پتروشیمی است. به عبارتی، این کار علاوه بر بهبود وضع محیط زیست و کاهش آلایندهها، زمینهای برای مصرف گاز همراه در صنایع بویژه پتروشیمی را فراهم خواهد کرد و از این طریق ارزش افزوده به همراه خواهد داشت.
آنطور که در برنامهها دیده شده، مابقی گازهای مشعل نیز تا پایان دولت سیزدهم جمعآوری میشود و به این ترتیب کل گازهای همراه با نفت ایران تعیین تکلیف خواهد شد.
همچنین برگزاری فراخوان مزایده فروش گازهای مشعل سکوی سلمان به میزان حدود 100 میلیون فوت مکعب در روز توسط شرکت نفت فلات قاره ایران نیز در دست اقدام و پیگیری است.
در یک سال اخیر بهرهبرداری از واحدهای جمعآوری گازهای مشعل در میادین پارسی کلاستر/ مارون (6)/ مارون (3)/ منصوری مجموعاً با ظرفیت جمعآوری 42 میلیون فوت مکعب در روز، یکی از اقدامات در جهت کاهش مشعل سوزی گاز بود.
در همین حال، با افتتاح پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس(2) با ظرفیت 3.4 میلیون تن در سال محصولات گازی (شامل اتان، پروپان، بوتان و میعانات گازی)، گازهای همراه نفت از سه استان خوزستان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد جمعآوری شد که تاثیر قابل توجهی بر کاهش گازهای مشعل داشته است. کل ظرفیت فرآورش این پالایشگاه 57 میلیون مترمکعب در روز است که بخشی از آن از محل گاز خام پارس جنوبی تامین میشود.
هشت فقره قرارداد طرح جمعآوری گازهای مشعل مابین شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس و شرکتهای داخلی در اسفندماه 1400 به مبلغ 470 میلیون یورو منعقد شد که به نتیجه رسیدن آن نیز نقش مهمی در کاهش انتشار گازهای آلاینده و بهرهگیری از این سوخت مهم دارد.
همچنین تفاهمنامههای همکاری مابین شرکت ملی نفت ایران و هشت هلدینگ پتروشیمی به ارزش حدود 2.5 میلیارد دلار با هدف سرمایهگذاری در بخش بالادستی و تأمین خوراک در سالهای آتی (مطالعه توسعه مخازن گازی و نفتی کشور، جمعآوری گازهای همراه و استحصال اتان از پالایشگاههای پارس جنوبی) نیز امضا شده است.
دولت سیزدهم به دنبال بستن پرونده فلرها و مشعل سوزی گاز است و در این راستا اجرای واحدهای جمعآوری گازهای مشعل در میادین نفت شهر/سومار، سروستان/سعادت آباد (30 درصد پیشرفت)، چشمه خوش (40 درصد پیشرفت) و منطقه غرب کارون مجموعاً با ظرفیت جمعآوری 143 میلیون فوت مکعب در روز را در برنامه دارد.
همچنین دولت پیگیر ساخت طرح NGL 3100 با ظرفیت جمعآوری 240 میلیون فوت مکعب در روز (پتروپالایش دهلران -صندوقهای بازنشستگی نفت) با 60.3 درصد پیشرفت (با هدف جمعآوری گازهای همراه میادین غرب کشور) است. ساخت طرح NGL 3200 با ظرفیت جمعآوری 500 میلیون فوت مکعب در روز در دو فاز (پالایش گاز یادآوران خلیج فارس) و بهرهبرداری از فاز اول تا پایان سال 1401 (با هدف جمعآوری گازهای همراه میادین غرب کارون) نیز دنبال میشود، همچنین وزارت نفت طرحهای بهسازی و احداث تأسیسات جمعآوری گازهای مشعل در پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس و پتروشیمی مارون مجموعاً با ظرفیت جمعآوری 843 میلیون فوت مکعب در روز را در برنامه دارد که مطالعات مقدماتی طرحها در حال اتمام است.
پیگیری ساخت طرح NGL خارگ با ظرفیت جمعآوری 300 میلیون فوت مکعب در روز (صنایع فراساحل – صف) نیز دنبال میشود.
جمعآوری گازهای همراه مشعل سکوی نصر و جزیره سیری با استفاده از منابع داخلی یا سایر منابع و انجام مطالعات مهندسی و انتخاب پیمانکاران داخلی جهت اجرای انتقال گازهای فلر فروزان نیز در برنامههای این دولت دیده میشود. در همین حال اجرای طرحهای کاهش مشعلسوزی و انتشار SO2 در 8 پالایشگاه مستقر در مجتمع گازی پارس جنوبی در قالب پروژههای یک ساله، سه ساله و پنج ساله پیگیری میشود.
با توجه به اینکه جمع آوری این میزان گاز ارزش افزودهای به مراتب بالاتر از هزینههای اجرای طرح خواهد داشت، اجرای آن نه تنها از نظر محیطزیستی بلکه از نظر اقتصادی میتواند به کشور کمک کند.