به گزارش “ایران: بالاترین مقام مسئول در سازمان تأمین اجتماعی، سه روز پیش به صورت وبیناری با مدیران این سازمان، اعلام کرد که ناپایداری منابع نقدی همچنان ابر چالش سازمان تأمین اجتماعی است و برای عبور از این شرایط بغرنج از مدیران خواست که راهکارهای تحولی ارائه بدهند.
بر پایه اصل 29 قانون اساسی، برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی ، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بیسرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت بیمه وغیره، حقی است همگانی.از اینرو دولت مکلّف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایتهای مالی فوق را برای یکایک افراد کشور تأمین کند.
بنابراین ایجاد رفاه و عدالت همواره از مهمترین اهداف سیاستهای کلان کشور بوده است و یکی از این مؤلفهها گسترش بیمههای اجتماعی است، چرا که پوشش بیمهای یکی از شاخصهای توسعه یافتگی محسوب میشود.
به همین خاطر نیز برنامه گسترش و تعمیم بیمه آحاد جامعه از جمله بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، زنان، دانشجویان از چند سال پیش بخصوص از نیمه دوم سال 1400 یعنی آغاز به کار دولت سیزدهم در دستور کار سازمان تأمین اجتماعی قرار گرفته است.به همین دلیل است که مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی کشور از هدفگذاری این سازمان برای افزایش پوشش بیمهای به یک میلیون بیمه شده در طرح فراگیر خانوارهای ایرانی خبرداده که زنان خانهدار را نیز شامل خواهد شد.
بیمه زنان خانهدار تأمین اجتماعی نیز یکی از همین بیمههاست. این بیمه مخصوص زنان خانهدار در ردههای سنی مختلف است. همانطور که میدانید بانوان خانهدار در گذر زمان به انواع و اقسام بیماریها و حوادث دچار میشوند. پس داشتن بیمه تأمین اجتماعی زنان خانهدار برای آنها اهمیت ویژهای دارد.
نکته حائز اهمیت این است که در کشور ما دادههای آماری مرتبط با شاخصهای عمده بازار کار بخصوص در مؤلفه نرخ بیکاری حکایت از حضور چند برابری مردان در بازارکار نسبت به مردان دارد، به این معنی که حتی زنان به عنوان اقشار دانشآموخته، دارای مهارت و تجربیات مرتبط با اشتغال در مقایسه با مردان شانس بالایی برای حضور در فرصتهای شغلی در شرایط برابر ندارند و به عبارتی فرصتها در این زمینه نابرابر است.
راهکارهای تأمین منابع پایدار
اینجاست که تأمین نقدینگی برای این گروهها وهمچنین اهداف تعیین شده سازمان تأمین اجتماعی به علت ناپایداری منابع نقدی معضل اصلی محسوب میشود. میرهاشم موسوی، مدیرعامل تأمین اجتماعی با اذعان به این مسأله، از مدیران سازمان میخواهد راهکار ارائه بدهند، چرا که یکی از اهداف سازمان و از همه مهمتر یکی از سیاستهای کلان دولت سیزدهم عدالت و رفاه اجتماعی و افزایش چتر بیمهای است.
موسوی در سخنانی در جمع مدیران دراینباره گفته که باید برای عبور از این شرایط به دنبال راهکارهای تحولی باشیم و بتوانیم با مواجهه صحیح در حوزههای مختلف، اهداف سازمانی در زمینه تأمین منابع لازم برای ایفای تعهدات را محقق کنیم. رسالت دولت تحت پوشش قرار دادن 50 درصد از جمعیت کشور است ومتناسب با این مسئولیت سنگین، باید با تأمین منابع، تعهدات و تکالیف قانونی را در قبال جامعه تحت پوشش بخوبی ایفا کند.
سازمان باید پاسخگوی نیاز جامعه تحت پوشش در حوزه مأموریت خود باشد و برای توسعه خدمات در بخشهای مختلف، ساز و کارهای لازم را مدیریت کند.
کارشناسان اقتصادی با تأیید حرفهای مدیرعامل سازمان تأمین اجتماعی مبنی بر راهکارهایی برای پایداری منابع نقدشوندگی تأمین اجتماعی، از دولت و مسئولان میخواهند که به دو مسأله اساسی در این باره توجه لازم را داشته باشند.
اینکه برای برخورداری از بیمه زنان خانهدار و دانشجویان در نظر گرفته شده ۲ درصد حق بیمه از سوی دولت و مابقی از سوی بیمهشده پرداخت میشود، نکته مثبتی است، اما نمیتواند منابع مالی پایدار را برای آنها تضمین کند.
«علیرضا حیدری»، کارشناس مسائل اجتماعی و رفاهی در گفتوگو با خبرنگار روزنامه «ایران» میگوید: این ۲ درصد را قبلاً هم برای بیمه مشاغل آزاد داشتهایم که برای زنان خانهدار هم برقرار شده است، اما دولت و سازمان تأمین اجتماعی باید مشاغل غیر رسمی را نیز بر اساس اصل 29 قانون اساس تحت پوششش بیمهای قرار دهند؛مسألهای که مدیرعامل تأمین اجتماعی نیز به آن اذعان کرده است. اما چگونه میتوان منابع را به نقدشوندگی تبدیل کرد، موضوعی که علت تأخیر در پرداخت دستمزد بازنشستگان شد و سرپرست وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز چند روز پیش به آن اعتراف کرد.
تا اینجا مشخص شد که سازمان تأمین اجتماعی و دولت بر رسالت خود مبنی بر افزایش چتر بیمهای مردم و اقشار مختلف جامعه تأکید دارند اما معضل در نقد شوندگی است.
حیدری در این باره معتقد است که منشأ پایداری دولت تعهدات بلندمدت است؛ به عبارتی او معتقد است که سازمان تأمین اجتماعی داراییها و منابع پایدار مناسب دارد اما قدرت نقدشوندگی را ندارد و توپ را به زمین سازمان برنامه و بودجه کشور میاندازد.
به گفته این کارشناس اقتصادی، سازمان برنامه منابع را به صورت ریالی در اختیار تأمین اجتماعی قرار نمیدهد در حالی که این یک تکلیف اصلی است که هم در قالب برنامه پنج ساله و هم در چهارچوب بودجههای سنواتی لحاظ شده است. به عبارتی، تبدیل دارایی به وجه نقد به قول مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی از ابر چالشهای این سازمان است، که نمیتواند داراییهای خود را بفروشد. لذا در این زمینه باید دولت با همگرایی بین سازمان برنامه و وزارت رفاه یک سیاستگذاری منظم و مدون را تدوین کند. شاید یکی از راهکارهایی که مدیر عامل سازمان تأمین اجتماعی از مدیران زیرمجموعهاش خواسته همین باشد.
وی ایجاد ارزش افزوده را از دیگر راهکارهای پایداری منابع سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرد و طرح تحول سلامت ر ا در این باره مثال زد.
به هر حال، آنچه سازمان تأمین اجتماعی با آن دست به گریبان است مسأله نقد شوندگی منابع آن است که باعث شده در مسیر رسالت خود که همان گسترش چتر بیمهای است دچار ابر چالش شود. به نظر میرسد راهحل این ابرچالش از مسیر خیابان بهارستان که سازمان برنامه در آن واقع است میگذرد.
از طرفی به گفته حیدری، دولت برنامههای متنوعی برای افزایش درآمد پایدار و نقدشوندگی سازمان تأمین اجتماعی دارد.