جزئیاتی جدید از اوراق گواهی سپرده نفت

به گزارش “ایران اقتصادی”، معاملات گواهی سپرده کالایی می‌تواند پول‌هایی را که به انگیزه سرمایه‌گذاری در بازار ارز فعالیت می‌کنند به خود جذب کند. این مهم، دیروز 21 اسفند ماه با حضور جواداوجی وزیر نفت و سید احسان خاندوزی وزیر امور اقتصادی و دارایی، مجید عشقی رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار و علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران در وزارت نفت به طور رسمی آغاز شد و مسئولان اقتصادی دولت سیزدهم با رونمایی از اوراق سپرده گواهی نفت خام و اوراق گواهی سپرده میعانات گازی، از شروع معاملات این اوراق در بورس انرژی از امروز، دوشنبه 22 اسفند ماه خبر دادند.

گواهی سپرده نفتی مشکلات گذشته در معاملات نفت را اصلاح خواهد کرد

سیدمحمد پورسیدآقایی، کارشناس ارشد معاملات کالایی، با اشاره به اهمیت بسیار زیاد راه‌اندازی اوراق گواهی سپرده نفت در بورس انرژی، به خبرنگار روزنامه ایران گفت: گواهی سپرده نفت براساس ارزش نفت و ارزش دلار قیمت‌گذاری می‌شود و این امکان ایجاد شده که خریداران به دو صورت ارزی و ریالی اقدام به خرید این اوراق کنند و مبنای قیمت ارز نیز، نرخ رسمی در بازار سنا خواهد بود.

وی ادامه داد: پیش‌بینی شده که در قدم اول حداقل سفارش خرید یک هزار بشکه باشد و برای تحویل فیزیکی، شرکت‌‌ها باید حداقل معادل 600 هزار بشکه نفت یا 300 هزار بشکه میعانات گازی را در اختیار داشته باشند.

همچنین خریداران می‌توانند زمان و مکان تحویل نفت را نیز پیشنهاد دهند و پیش‌بینی شده، تسویه وجه اوراق خریداری شده خارج از بستر بورس نیز امکان پذیر شود.

این کارشناس بازاردر ادامه به مزایای شروع معاملات گواهی سپرده کالایی اشاره کرد و در این خصوص بیان داشت: یکی از مزایای این اوراق افزایش شفافیت است؛ در گذشته کشف قیمت در بازار مبهم بود و شفافیتی در این خصوص وجود نداشت که با شروع معاملات گواهی سپرده نفت این مهم میسر خواهد شد، ضمن اینکه موضوع محرمانه بودن مشخصات خریداران نفت نیز در این بازار برنامه‌ریزی شده و خریداران از طریق اخذ کد‌‌های محرمانه از عدم افشای نام خود اطمینان کسب می‌کنند و از خطراتی که تحریم‌‌ها می‌تواند برای آنها ایجاد کند، مصون می‌مانند.

پورسیدآقایی ادامه داد: این اوراق ضمن ایجاد بستر شفاف برای معاملات نفتی، می‌تواند بحث تضمین‌‌ها و پیش پرداخت‌‌ها در قرارداد‌‌های خرید نفت را نیز مرتفع کند، بطوری که خریداران نفت با خرید اوراق گواهی سپرده نفتی که برمبنای قیمت نفت و دلار، تعیین نرخ می‌شوند، ریسک تغییر قیمت‌‌ها را در قرارداد‌‌های خود پوشش دهند.

وی افزود: همچنین اوراق گواهی سپرده کالایی می‌تواند پول‌هایی که به انگیزه سرمایه‌گذاری در بازار‌‌های ارز حضور می‌یابند را به سمت خود جذب کند و تقاضا را از بازار ارز به سمت خود جذب کند. توسعه این ابزار همچنین می‌تواند دست سرمایه‌گذاران را باز بگذارد تا از طریق تنوع بخشی به دارایی‌ها، ریسک فعالیت‌‌های خود را کاهش دهند.

وی تأکید کرد: این مهم با ورود افراد حقیقی به این ابزار که مبنای آن ارز و نفت است، با کیفیت بیشتری اتفاق خواهد افتاد و با ورود افراد حقیقی به بازار گواهی سپرده نفت، این افراد به جای خرید دلار از سبزه میدان، می‌توانند از مزایای این ابزار بهره‌مند شوند.

پورسیدآقایی تأکید کرد: بحث نقد شوندگی این اوراق موضوعی است که برای استقبال بیشتر افراد از این اوراق دارای اهمیت خواهد بود و در این راستا لازم است شرایط مناسب برای بازارگردانی نیز مهیا شود.

گواهی سپرده نفتی نقدینگی را به بخش مولد انتقال می‌دهد

پورسیدآقایی در خصوص مزایای این اوراق برای تأمین مالی بخش مولد اقتصاد گفت: تا قبل از این دولت برای تسویه مطالبات شرکت‌‌ها از اوراق گام استفاده می‌کرد که به دلیل نرخ تنزیل بالای این اوراق، دولت برای اینکه افراد آن را بپذیرند، مجبور به بالابردن نرخ بهره می‌شد و این موضوع به صورت دومینو وار بر تمامی بازار‌‌های مالی اثر‌گذار می‌شد.

اما با انتشار اوراق گواهی سپرده نفت، از آنجایی که این اوراق بر مبنای نرخ ارز و قیمت نفت، نرخ‌گذاری می‌شود، انگیزه فروش اوراق از طرف دارندگان آن نیز کم می‌شود و اثرات منفی اوراق گام از طریق این اوراق مرتفع خواهد شد.

وی ادامه داد: فروش این اوراق به جای اوراق ریالی باعث می‌شود، درآمد‌‌های حاصل از تولید نفت ایران زودتر به بخش‌‌های اقتصادی وارد شود. همچنین این اوراق می‌تواند به عنوان وسیقه بانکی نیز استفاده شود و افراد از طریق آن برای تأمین مالی پروژه‌‌های خود اقدام کنند.

گواهی سپرده نفت می‌تواند مرجعیت قیمت‌گذاری را به ایران منتقل کند

ایجاد یک بازار داخلی برای فروش نفت و اتکا به ظرفیت‌‌های بخش خصوص، یکی از مهمترین کارکرد‌‌های اوراق گواهی سپرده نفت است که می‌تواند ضمن تنوع بخشی در ابزار‌‌های سرمایه‌گذاری در بازار‌‌های مالی ایران، نواقص پیشین فروش نفت در گذشته را نیز اصلاح کند.

این ابزار همچنین می‌تواند برای هدایت نقدینگی به بازار‌‌های مولد نیز مورد استفاده قرار گیرد و با توسعه ابزار‌‌های مشتقه، مرجعیت تعیین قیمت نفت را نیز به ایران انتقال دهد.

موضوعی که سال‌‌های بسیار زیادی از طرف مدیران بورسی کشور دنبال شده بود و هر بار به دلیلی محقق نشده بود.

در واقع در اواخر دهه 70 شمسی، ایده ورود نفت به بازار‌‌های مالی ایران مطرح شد و ازآنجا که کشور ایران نفت را با قیمت دیگر کشور‌‌ها به فروش می‌رساند بنا براین شد تا برای ایجاد وزن بیشتر در تجارت نفت ایران، بستری برای قیمت‌گذاری نفت در ایران ایجاد شود.

این موضوع می‌توانست انحصار شرکت ملی نفت در فروش را بشکند و مشارکت بیشتر شرکت‌‌های خصوصی در این زمینه را به دنبال داشته باشد.

در آن سال‌‌ها اعتقاد براین بود که باید با ورود نفت به بازار سرمایه در کنار افزایش مشارکت بخش خصوصی، ابزار‌‌های مالی لازم برای پوشش ریسک در بازار نیز ایجاد شود.

در کنار این موارد توسعه این بازار می‌توانست حضور سرمایه‌گذاران خارجی در بازار‌‌های ایران را تقویت کند و قدرت تعیین قیمت در بازار‌‌های نفت جهان را برای ایران افزایش دهد.

اما این موضوع طی سال‌‌های گذشته هربار به دلیلی خاص محقق نمی‌شد تا بالاخره با همت مدیران مربوطه، در سال 1401 به تحقق بپیوندد.