به گزارش “ایران اقتصادی”، صادرات محصولات کشاورزی طی9 ماهه نخست سال جاری به 5 میلیون و 611 هزار و 309 تن و 555 کیلوگرم مواد غذایی و محصولات کشاورزی به ارزش 3 میلیارد و 543 میلیون و 409 هزار و 465 دلار صادر شده رسید.
از این میزان 2 میلیون و 300 هزار تن آن به ارزش 625 میلیون دلار به صادرات محصولات جالیزی و آب بر از جمله هندوانه، خربزه، ملون، طالبی، گوجه، بادمجان، پیاز، سیب زمینی، خیار و کدوحلوایی اختصاص دارد به عبارت دیگر می توان گفت از کل میزان صادرات به لحاظ وزنی حدود 40 درصد و به لحاظ ارزشی 18 درصد از صادرات را به خود اختصاص داده است.
با این حال در شرایط فعلی به دلیل وقوع جنگ اوکراین و روسیه به عنوان دو کشور بزرگ تولید کننده غلات و دانه های و روغنی و همچنین خشکسالی در بسیاری از کشورهای بزرگ تولید و تامین کننده محصولات اساسی کشاورزی بیشتر کشورها به سمت کشت کالاهای اساسی، حمایت های گسترده از تولید این محصول و واردات و انبار کردن این کالاها و محصولات اساسی کشاورزی روی آورده اند.
در میان حتی ترکیه که وضعیت آبی بهتری نسبت به ایران داشته و با احداث سد ایلیسو توانسته منابع آبی کافی برای توسعه کشاورزی داشته باشد به سمت کشت محصولات اساسی رفته، از کشت محصولات آب بر و جالیزی خودداری کرده و با هزینه بسیار پایینی اقدام به واردات این محصولات می کند.
یکی از این محصولات آب بر هندوانه است به طوری که تنها برای تولید یک کیلوگرم از این محصول بسته به شرایط اقلیمی، بافت خاک و ارقام مورد استفاده 200 تا 400 لیتر آب مورد نیاز است. به همین ترتیب برای تولید یک هندوانه 10 کیلویی 4 هزار لیتر آب مصرف می شود.
از همین رو با تصمیم دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی برای اجرای الگوی کشت و تغییر تولیدات کشاورزان به سمت محصولات اساسی، حالا وزارت کشاورزی پس از کشمکش های فراوان با مجلس شورای اسلامی عوارض صادرات بر محصولات آب بر را به تصویب رساند تا با اعمال تعرفه سنگین روی صادرات محصولات جالیزی مزیت کشت این محصولات و خروج آنها را از کشور از بین ببرد.
مسئولان وزارت جهاد کشاورزی اعتقاد دارند کشت و صادرات محصولات جالیزی و آب بر در کشور توجیهی ندارد چنانکه مسئولین وزارت جهاد کشاورزی معتقد است ارزآوری صادرات محصولات آب بر نسبت به هزینه های تولید آنها در داخل کشور، رقم قابل قبولی نیست و لازم است برای صادرات آنها، محدودیت هایی در نظر گرفته شود.
در حال حاضر، از مجموع زمین های زراعی کشور، حدود 6.6 درصد به محصولات جالیزی اختصاص دارد. همچنین میزان تولید این محصولات سالانه حدود 29 میلیون تن است که تنها حدود 10 درصد آن، یعنی 3.2 میلیون تن هر ساله صادر می شود.
ابلاغ عوارض صادراتی برخی محصولات جالیزی در سال ۱۴۰۲
در سال جاری با توجه به نوسانات قیمت پیاز، سیب زمینی و خیار وزارت جهاد کشاورزی بارها برای جلوگیری از صادرات این محصولات و کاهش قیمت داخلی عوارض و تعرفه های صادراتی اعمال کرد ولی هر بار مجلس شورای اسلامی این تعرفه گذاری را به دلیل این که باید کشاورزان قبل از کشت محصولشان در این خصوص آگاهی می یافتند لغو کرد.
با این حال رسما هفته گذشته بود که معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی در نامه‌ای به سازمان توسعه تجارت ایران، عوارض صادراتی برای محصولات جالیزی پیاز، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، هندوانه، خربزه، ملون و طالبی در سال ۱۴۰۲ را ابلاغ کرد تا مهری بر پایان صادرات گسترده محصولات جالیزی و آب بر کشورمان با قیمت پایین صادراتی و مصرف بالای آب باشد.
بر این اساس با توجه به بند (۶) سیاست‌های کلی برنامه هفتم و منویات و تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر کشت و تولید کالاهای اساسی متناسب با ابلاغ الگوی کشت با توجه به منابع آبی کشور و مطابق بند (ث) ماده (۱) و ماده (۵) آیین‌نامه اجرایی قانون تمرکز وظایف و اختیارات مربوط به بخش کشاورزی، صادرات این محصولات جالیزی از تاریخ اول فروردین ماه ۱۴۰۲ با اخذ عوارض از کلیه مبادی مجاز کشور و مشروط به کنترل و تاییدیه سیستمی توسط وزارت جهاد کشاورزی در سامانه جامع گمرکی (EPL) مجاز است.
بر این اساس، میزان عوارض برای پیاز، هندوانه، خربزه، ملون و طالبی ۱۰۰ درصد ارزش پایه صادراتی و برای سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی ۷۰ درصد ارزش پایه صادراتی تعیین شده است.
صادرات میلیون دلاری محصولات جالیزی و آب بر
بر اساس آمار گمرک در 9 ماه سال جاری 2 میلیون و 300 هزار تن انواع محصولات جالیزی و آب به ارزش 625 میلیون دلار از کشور صادر شده است که بیشترین میزان صادرات در بین این محصولات مربوط به هندوانه بوده به طوری که طی این مدت 822 هزار تن هندوانه به ارزش 179 میلیون دلار از کشور صادر شده است.
همچنین طی این بازه زمانی 273 هزار تن خربزه، طالبی و ملون به ارزش 43 میلیون دلار، 481 هزار تن گوجه به ارزش 224 میلیون دلار، 357 هزار تن پیاز به ارزش 49 میلیون دلار از کشور صادر شده است.
همچنین طی این مدت 95 هزار تن خیار و خیارترشی به ارزش31 میلیون تن کدو حلوایی به ارزش 10 میلیون دلار از کشور صادر شده است.
سیب زمینی و بادمجان نیز دو محصول آب بر دیگری هستند که صادرات زیادی در 9 ماهه سال جاری داشتند به طوری که طی این مدت به ترتیب 121 هزار تن سیب زمینی به ارزش 68 میلیون دلار و 104 تن بادمجان به ارزش 20 میلیون دلار از کشور صادر شده است.
48 کشور جهان خواستار محصولات جالیزی و آب بر کشورمان
طی 9 ماه سال جاری محصولات جالیزی و آب بر کشورمان به 46 کشور جهان صادر شده است که عمده این کشورها اروپایی هستند به طوری که در این بازه زمانی کشورهای اتریش، ارمنستان، اسپانیا، ازبکستان، استرالیا، استونی، افغانستان، امارات، انگلیس، اوکراین، ایسلند، آلمان، بحرین، بلاروس، بلغارستان، بلژیک، بوسنی و هرزگوین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان، ترکیه، آذربایجان، دانمارک، مقدونیه، رومانی، سوریه، سوئیس، سوئد، سومالی، عراق؛ عمان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، قطر،کانادا، کویت، گرجستان، لبنان، لهستان، لیتوانی، مالزی، مجارستان، مغولستان، نروژ، نیوزیلند، هلند، یونان هندوانه، خربزه، ملون، طالبی، خیار، خیارترشی و کدوحلوایی کشاورزان ایرانی بوده اند.
تمام حقوق برای «ایران‌اقتصادی» محفوظ بوده و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است